Dans Theater | Danser György Jellinek: Mijn lichaam – Mijn waarheid

Hij maakt zichzelf klein, draait zich om, hurkt, trekt zijn armen en benen in alsof hij zich wil verbergen, onzichtbaar wil blijven, een toevluchtsoord wil vinden. Maar waarheen? György Jellinek klimt over de muur en valt op de grond. Op de achterkant van zijn blauwe T-shirt ligt een groot vel papier. Publiekelijk gebrandmerkt met het woord “faggot.”

Jellinek verwoordt op indrukwekkende wijze wat het als danser op het podium kan betekenen om homoseksueel te zijn. Zijn podium zijn klaslokalen van verschillende scholen in Mecklenburg-Vorpommern, Brandenburg en Sleeswijk-Holstein.

Het is alweer het zesde klaslokaaldansstuk waarmee de Companie Perform(d)ance onder het motto »MV tanzt an« (MV danst door) op tournee gaat. Het stuk is bedoeld voor leerlingen vanaf de negende klas, van alle schooltypen. “Kinderen en jongeren gaan nauwelijks nog naar het theater”, zegt choreograaf Stefan Hahn. "Daarom gaan wij naar hun scholen om actuele, maatschappijkritische kwesties aan te kaarten door middel van dans." De uitdaging van het stuk "Wie ben ik?" was om de jongeren niet te overweldigen, ze onbevooroordeeld te benaderen en serieus te nemen, zegt Hahn. "Het was een poging om een ​​verbinding te vinden tussen de expliciete realiteit en een metaforische representatie, zodat de boodschap communiceerbaar blijft."

Een schooltas, een schoolbank, een stoel. Dit zijn de rekwisieten in de kamer. De hoofdpersoon, nog steeds liggend op de grond, staat op. Wurmt zich tussen de muur, de stoel en de bank. Steeds strakker. Gevangen in zichzelf. Hij lijkt hulpeloos en wanhopig. Lijkt veroordeeld en innerlijk verscheurd. De danser gooit met al zijn kracht alles om zich heen. Het schoolmeubilair vliegt door de lucht. Een strijd tegen vijandigheid, tegen uitsluiting, tegen geweld.

“Lange tijd heb ik mezelf niet laten beseffen dat mijn seksualiteit anders was”, herinnert György Jellinek zich. »Ik verwierp mezelf, ik haatte mezelf zelfs. Ik onderdrukte alles wat met gender te maken had." De jongen werd al gepest op school. "Het was een moeilijke tijd. Ze zeiden dat ik geen typische man-jongen was." Zo probeert Jellinek het gedrag van zijn klasgenoten destijds te verklaren. Later leidt zijn zoektocht naar een zelfstandig en vrij leven tot een diepe identiteitscrisis.

György Jellinek werd geboren in Boedapest en groeide op met twee zussen. Beide ouders zijn verslaafd. De moeder rookt zwaar, de vader drinkt en is verslaafd aan pillen. "Wij, de kinderen, waren stil om geen problemen te veroorzaken." Tegelijkertijd is het ook gezellig in het gezin. "Ons huis leek voor mij vaak op een balzaal, dat verminderde de zwaarte." Haar ouders zijn dansers in de burlesquetheaterscene van Boedapest. De moeder herkent het talent van de jongen. Ze introduceert de toen twaalfjarige bij een casting van de Balletacademie van Boedapest.

György lacht en maakt gebaren met zijn delicate handen. Aan zijn linkeroor hangt een klein ringetje. »Tot dan toe wilde ik eigenlijk niet dansen. Maar toen er nieuwe grote ramen in onze balletstudio werden geplaatst, merkte ik dat er buiten een sterke wind stond die de takken van de boomtoppen bewoog. Dat was een prachtig plaatje." Zijn grote ogen schitteren van enthousiasme. "Op dat moment begreep ik wat dans kan betekenen. Een boom belichamen. Zijn wortels, zijn vertakkingen, zijn streven naar het licht en toch stevig geaard."

Op een dag gaan de ouders uit elkaar. De vader sterft heel vroeg. Onbewust zijn de rollen nu omgedraaid. Vanaf nu zal de zoon zich verantwoordelijk voelen voor zijn moeder en de rol van vader en echtgenoot op zich nemen.

"Door mijn verhaal en door dans kan ik iets goeds in de wereld brengen."

György Jellinek

»Dans gaf mij structuur. Ik werkte al als toneeldanseres bij het Hongaarse Staatsballet en verdiende een goed salaris. Ik geloofde dat als ik steeds meer tijd op het podium doorbracht, ik goed voor mijn moeder en zussen zou kunnen zorgen." Lange tijd geloofde de zoon dat het redden van anderen de basis van zijn bestaan ​​was. Hij zorgt niet alleen voor zijn moeder, maar ook voor zijn zus die aan kanker lijdt. "Ik had geen toegang tot mijn eigen gevoelens en sensaties. Sinds mijn kindertijd dacht ik altijd dat er iets ergs zou gebeuren door mij. Zelfs vandaag de dag, als ik over straat loop, kijk ik naar de grond om niet op een insect te stappen." Hij beseft nu dat hij de tumor van zijn zus niet kan genezen of het leven van zijn moeder kan redden, laat staan ​​dat hij andere mensen kan redden. "Maar door mijn verhaal, door dans, kan ik iets goeds in de wereld brengen."

Het gordijn gaat open. György Jellinek betreedt opnieuw het podium. Nu draagt ​​hij een zwart mesh-shirt, ditmaal met het nummer 37 op zijn rug gespeld. In de mystiek wordt gezegd dat een engelnummer de ontvanger via een grotere kracht op het juiste pad begeleidt.

Het soepele lichaam beweegt subtiel. Indrukwekkend en ontroerend is de kwetsbaarheid die verlangen en begeerte uitdrukt. De danser buigt zich speels naar de grond en staat weer op: sierlijk en gecentreerd. Opent zijn armen met waardigheid. Draait om zijn eigen as. De pirouettes worden steeds sneller, alsof de figuur zichzelf opnieuw wil ervaren in al zijn schoonheid en dans-elegantie. In zijn zoektocht naar zijn identiteit wordt Jellinek herhaaldelijk geconfronteerd met de fundamentele existentiële vragen van het leven. "Wie ben ik? Waarom ben ik hier? Wat is mijn pad en ben ik nog steeds op het juiste pad?

Er klonk een luid geroezemoes van stemmen in de kamer. Brullen. Zwerver. Schreeuwen. Een meedogenloos ritme dat alle orde verstoort. Ook de muzikale dramaturgie die het stuk begeleidt is geweldig. De onrust onder de massa wordt luider, agressiever en bedreigender. Hoe kan iemand zichzelf verdedigen te midden van woede, haat en vijandigheid?

Jellinek vecht vastberaden. Laat het gebrul achter zich. Hij gooit de spullen uit zijn rugzak, alles wat oud is, alle kanten op. Spuugt al het gif uit. Doet de rugzak over zijn hoofd. Rook stijgt op. De ademhaling gaat gehaast. Het zweet gutst uit al je poriën. "Dit is geen rollenspel. Dit komt van diep van binnen. “Brutaal, vormloos – uit een tijd dat ik mezelf volledig kwijt was”, herinnert de inmiddels 35-jarige man zich.

Hij is 19 als hij verliefd wordt op een collega in het theater. Hij is zijn eerste vriend. »Ik was geïrriteerd, onzeker en besluiteloos. Ik beefde en huilde omdat ik een moeilijk pad voor me zag. Hongarije is een zeer conservatief land als het om homoseksualiteit gaat. De regering van Viktor Orbán zorgt al jaren voor ophef met haar homofobe en transgendervijandige beleid. "Ik wist dat ik alles in mijn leven zou verliezen. Mijn danscarrière zou voorbij zijn. Zou ik mijn moeder, broers en zussen en vrienden teleurstellen? Hoe had ik anders mijn familie kunnen onderhouden?" vraagt ​​hij zich af. Liefde is immers sterker dan alle zorgen. "Ik voelde deze kostbaarheid in mijn hart. Dat gaf me de kracht en moed om naar buiten te komen."

De dansvoorstelling "Wie ben ik?" "illustreert hoe verlangen en frustratie, woede en moed, hoe het lichaam, gedachten en gevoelens botsen met beperkingen, vooroordelen en normen", aldus Stefan Hahn. Het gaat hierbij niet alleen om seksuele voorkeur, maar ook om uitsluiting in het algemeen.

Er stonden al bijna 400 opvoeringen van klassikale toneelstukken op het programma. De producties vonden plaats op festivals, in theaters en op openbare plekken. "De reacties op onze dansvoorstellingen op scholen zijn buitengewoon positief", zegt Hahn. ‘Wij staan ​​dicht bij de realiteit van het leven van jongeren. Hoewel ze aanvankelijk wat afstandelijk zijn, gaan de jongeren zich later serieus bezighouden met de existentiële vragen van het leven. Hoe hoort een man eruit te zien? Waarom irriteren verschillende seksuele geaardheden anderen nog steeds? Jellinek vraagt: "Wat is normaal? En wie is normaal? Als je niet geaccepteerd wordt in de maatschappij, geloof je dat je ongezond en ongewenst bent."

Tegenwoordig woont Jellinek in Berlijn en danst hij bij de Deutsche Oper en bij onafhankelijke gezelschappen. Hij legt bescheiden uit: »Voor mij is het niet in de eerste plaats het applaus dat telt, maar de inhoud van het stuk, de boodschap. Acceptatie, dit is mijn lichaam, dit is mijn waarheid."

Laatste scène: Aan het einde wordt er tot ieders verbazing een roos in de rugzak gevonden. De danser strijkt er zachtjes mee over zijn gezicht en plaatst het voorzichtig op zijn ogen, wangen en mond. Hij streelt zachtjes haar hoofd en nek, haar hele lichaam, totdat hij haar uiteindelijk naar zijn hart leidt. Een moment stilte. "Is het de kostbare roos van de kleine prins?" Het geheim? Het essentiële is onzichtbaar voor het oog? Jellinek gooit de rode bloemblaadjes in de wijde ruimte. «Er is geen verschil tussen ons. Hoe kunnen wij vreedzaam samenleven? Hoe kan ik ja zeggen tegen mijn eigen leven en ook ja tegen het leven van anderen? Wij verlangen allemaal naar liefde en menselijke vrijheid."