Wanneer een stier en een matador elkaar ontmoeten, staan beiden oog in oog met de dood


Een snuivende stier stampt met zijn hoeven in het donker. De spieren van zijn zware lichaam zijn gespannen. Glinsterend speeksel druipt uit zijn bek. Hij ziet er zowel dreigend als verloren uit. De camera is heel dichtbij het dier en kijkt recht in zijn roodomrande ogen.
NZZ.ch vereist JavaScript voor belangrijke functies. Uw browser of advertentieblokkering blokkeert dit momenteel.
Pas de instellingen aan.
De stier zal sterven, zoveel is duidelijk; het maakt deel uit van het spektakel. En toch zou de persoon die hem confronteert ook kunnen sterven. Een cut toont hem; het is de matador. Hij zit in een auto die naar de arena wordt gebracht. Het duel staat op het punt te beginnen. Albert Serra's film "Tardes de Soledad", die onterecht als een stierenvechtdocumentaire wordt omschreven, begint in deze onzekerheid. Meer dan een documentaire is het een hypnotiserend-sensuele evocatie van de archaïsche, controversiële fascinatie met de "corrida".
In lange shots volgt Serra de ster-stierenvechter Andrés Roca Rey door zes verschillende gevechten, wat de typische volgorde van gebeurtenissen in een stierengevecht weerspiegelt. Hij toont hem in magnifiek oogverblindende kostuums, maar ook met wilde grimassen en verheven poses voor de stieren die hulpeloos zijn muleta, zijn rode cape, in rennen.
Bewegingen, kleuren, gezichtenDe jongeman maakt twee fouten en wordt gevaarlijk op de grond gesmeten. Hij blijft ongedeerd, "net als alle groten", zoals zijn team hem in eindeloze huldeblijken verzekert ("Je testikels zijn groter dan de arena! Het volk is dol op je!") tijdens de autoritten van het stadion naar het hotel. Er is geen commentaar, geen context en geen poging om psychologisch dichter bij de hoofdpersoon te komen. Er zijn alleen bewegingen, kleuren, gezichten en een moeilijk te bevatten mix van fysieke reacties waarmee de kijker zich moet identificeren.
De beelden van bloedende stieren zijn moeilijk te verdragen, maar Serra is een briljante verleider die nooit laat zien wat je verwacht. In plaats daarvan vindt hij esthetische en sensuele potentie precies waar anderen moreel ongemak voelen. De provocatie is berekend. In Spanje is stierenvechten een politieke kwestie. Serra wil echter bewijzen dat cinema dergelijke discoursen grotendeels kan ontlopen.
Is "Tardes de soledad" simpelweg kunst om de kunst? Het is een dunne lijn. Soms zou je meer zelfbeheersing van de filmmaker verwachten. Maar Serra wil eerst zien en dan oordelen. Dit onderscheidt hem van de meeste hedendaagse cinema. Zijn filmimago schittert voorbij goed en kwaad, voorbij goed en kwaad.
Gedurende meerdere jaren en bij in totaal veertien gevechten liet Serra verschillende cameraploegen de stierengevechten filmen. Een geavanceerd systeem van opsteekmicrofoons maakte het mogelijk de dialogen tussen de vechters vast te leggen, waardoor de reacties van het publiek naar de achtergrond verdwenen.
De film focust op de titulaire eenzaamheid tussen vechter en stier, dat moment dat tauromachie definieert en dat, met het bijbehorende pathos, beschreven zou kunnen worden als het gezicht van de dood. In de loop van de film begrijp je pas echt wat het betekent om te steigeren en de stier de rug toe te keren. En zelfs als je je ertegen verzet, kun je niet anders dan de elegantie en moed van deze praktijk bewonderen.
"Tardes de Soledad" is een school van ambivalentie. Je ziet de belachelijkheid én de waardigheid, de horror én de schoonheid. Soms wijkt de film af van puur estheticisme, zoals wanneer de banderillas – weerhaakvormige speren – die in het lichaam van de stier zijn geplant, in een lange close-up worden gefilmd. Meestal creëert de originele montage echter ook een kritische afstand.
Serra verandert de kadrering, combineert verschillende gevechten en scheidt beeld en geluid. Hij verbeeldt de fysieke arbeid van de stierenvechter, de onbegaanbaarheid en de absurditeiten. In zekere zin ontneemt hij het spektakel zijn grandeur. De close-ups van de wegkwijnende dieren op de zanderige arenavloer zijn bijzonder krachtig. Ze onthullen de onreinheid van dit ritueel, dat altijd perfectie suggereert.
De waarheid van illusieToch bevordert de film geleidelijk ook het begrip van de spirituele dimensie van het stierenvechten. In een langere scène toont Serra Rey gekleed in een hotelkamer met de karakteristieke "traje de luces" ("lichtpak"). Zijde en glimmende parels zijn aangebracht, allemaal strak op de huid, zodat geen enkele rimpel de indruk van perfectie bederft. Zijn geslachtsdelen zijn zichtbaar onder zijn witte onderbroek. Een assistent tilt Rey op en trekt zijn broek en jasje aan.
Het erotisch geladen fetisjbeeld onthult veel over Serra's esthetische benadering, maar doet verrassend genoeg ook recht aan de analoge mechanismen van het stierenvechten en de cinema: beiden zijn dol op illusie en beschrijven die als waarheid. Zelden lagen alle tegenstellingen zo dicht bij elkaar als in deze film. Maar die nabijheid is verhelderend in "Tardes de soledad".
Vanaf donderdag is de film te zien in een aantal bioscopen in Zürich en Bern.
nzz.ch