De ijzeren kast, heiligdom van de kostbare archieven die het verhaal van Frankrijk vertellen

Onder de vergulde lijst van het Hôtel de Soubise in Parijs ligt het manuscript van generaal De Gaulle's Appel van 18 juni, door zijn familie aan de staat geschonken, begraven. Van woensdag 18 juni tot 1 september zal dit stuk in een vitrine te zien zijn voordat het in de "ijzeren kast" van het nationale archief wordt geplaatst. Achter de deuren van deze kluis zal het naast enkele van de meest waardevolle documenten uit de nationale geschiedenis staan.

Deze ijzeren kast, gemaakt na de Franse Revolutie , werd aanvankelijk in de Tuilerieën geïnstalleerd om de gereedschappen voor de productie van revolutionair geld te bewaren. Vervolgens werd hij gebruikt om alle documenten van de nieuwe Nationale Vergadering te verzamelen en te bewaren. Vervolgens werd het de officiële bewaarplaats voor revolutionaire grondwetten, wetten en decreten, voordat het in 1808 werd overgebracht naar het Hôtel de Soubise.

Onder leiding van Jules Michelet, hoofd van de historische afdeling van het Nationaal Archief, werd het verrijkt met documenten die als baanbrekend worden beschouwd. Een traditie van bewaring die standhoudt. Tegenwoordig bevat het bijna 1150 getuigenissen uit de Franse geschiedenis.

Tot de eerste ontvangen documenten behoorde het register van zittingen en eedafleggingen van de Jeu de Paume. Deze 699 pagina's bevatten de plechtige belofte van de afgevaardigden om niet uit elkaar te gaan totdat ze overeenstemming hadden bereikt over de Grondwet. Daarnaast bevindt zich de gecertificeerde versie van de Grondwet van 1791, ingekapseld tussen twee koperen platen om deze tegen vernietiging te beschermen. De Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger, gegraveerd op een bronzen plaat, completeert dit drieluik.

Achter deze stalen deuren worden de laatste momenten van de absolute monarchie bewaard. Het testament van Lodewijk XVI, geschreven in de Temple-gevangenis, is te lezen. Daarin vergeeft de koning zijn vijanden, weerlegt hij beschuldigingen van verraad en adviseert hij zijn zoon, mocht hij ooit de troon bestijgen, om af te zien van wraak. Daarnaast staat de onvoltooide brief van Marie-Antoinette. Geschreven in de nacht van 16 oktober 1793 in de Conciergerie, vertrouwt ze de voogdij over haar kinderen toe aan haar zus en richt ze haar laatste woorden tot de vrouw die ze nooit zal lezen.

De kast bevat ook bewijsmateriaal van de wetenschappelijke revolutie, waaronder het proces-verbaal van de inlevering van de prototypes van de meter en de kilogram , gedateerd 22 juni 1799. Dit archiefdocument beschrijft de inlevering van de platina prototypes van de meter en de kilogram aan het Nationaal Archief – het resultaat van het werk van Borda, Monge en Lavoisier – en stelt officieel hun kenmerken en bewaarcondities vast.

Net als de geschiedenis ervan reiken de verborgen archieven tot ver buiten de Franse grenzen. De grondwettelijke wet van 25 juni 1992, die de ratificatie van het Verdrag van Maastricht mogelijk maakte en de Europese Gemeenschap omvormde tot een politieke en economische unie, werd in 1996 ingediend.

Verderop wordt het verhaal van de Franse kolonisatie geschreven. Zoals de brief van de Algerijnse emir Abd el-Kader uit 1852, geschreven in het Arabisch, waarin hij de voorwaarden voor zijn overgave en ballingschap uiteenzet.

Ook sporen van de verspreiding van het christendom buiten Europa zijn hier bewaard gebleven. Daaronder bevinden zich enkele brieven uit 1743, geschreven in Peking door jezuïetenoversten namens bisschop Polycarpus de Souza. Ze zijn geschreven in het Latijn en Chinees en beschrijven de theologische spanningen die gepaard gaan met syncretisme – de vermenging van lokale overtuigingen en christelijke leer.

Het manuscript van de Oproep van 18 juni zal worden tentoongesteld naast andere getuigenissen uit de recente geschiedenis. In 2021 werden er twee microcapsules, ter grootte van rijstkorrels, aan toegevoegd. Ze bevatten strengen synthetisch DNA, gecodeerd met de Verklaring van de Rechten van de Mens en de Verklaring van de Vrouw en de Vrouwelijke Burger van Olympe de Gouges . Beschermd tegen lucht en vocht, garanderen deze kleine reservoirs een duurzame archivering van wat bedoeld is als symbool voor de convergentie van wetenschappelijke en maatschappelijke vooruitgang.