Consumptie. Prijs, etiket, uiterlijk... Hoe herken je ambachtelijke honing van namaak?

De gouden kleur laat niemand onverschillig! Na een somber 2024 is de honingconsumptie in Frankrijk weer aangetrokken. Volgens onderzoeksbureau NielsenIQ is de honingverkoop in supermarkten in het eerste kwartaal van 2025 met 8,1% gestegen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Bovendien zegt 74% van de Fransen, volgens een onderzoek van het CSA-instituut voor Interapi (de interprofessionele organisatie voor de bijensector), honing te kopen en consumeert 56% het zelfs meerdere keren per week.

Naast de heerlijke zoete smaak heeft honing vele gezondheidsbevorderende eigenschappen (antiseptisch, antioxidant, antibacterieel, enz.). Maar het moet ook een puur product zijn van onze vrienden, de bijen. "Echte" honing is niet in elke bijenkorf te vinden, en consumenten kunnen misleid worden bij het maken van hun keuze. Of het nu in de supermarkt of op lokale marktkramen is, de honing die u wordt aangeboden, kan ronduit frauduleus zijn.

In 2024 heeft het Agentschap voor Fraudebestrijding (DGCCRF) 522 bedrijven in de bijenteeltsector geïnspecteerd "in alle stadia van de afzet (productie, groothandel, detailhandel)". "Ongeveer 40% van de geïnspecteerde professionals vertoonde minstens één afwijking van verschillende ernst, die aanleiding gaf tot 136 waarschuwingen, 63 bevelen tot naleving en 15 strafrechtelijke aangiften", aldus deze dienst van het Ministerie van Economische Zaken.

De DGCCRF heeft verschillende vormen van voedselfraude met betrekking tot honing vastgesteld: "Vervalsing, verdunning, vervanging, verkeerde voorstelling van oorsprong, niet-bijenproducten die als honing worden gepresenteerd, of het promoten van misleidende claims met betrekking tot oorsprong of kwaliteit." Zo geeft de DGCCRF aan dat zij in 2024 gevallen heeft waargenomen van non-conformiteit "op het gebied van etikettering" en "op het gebied van verkoopbenamingen", ongerechtvaardigde "voedings-" en "gezondheids"-claims, "zogenaamde valse producentenpraktijken" (het in stand houden van "verwarring tussen honing afkomstig van bijenteeltactiviteiten en honing gekocht van derden") en "vervalsing" ("verdunning met goedkopere siropen of door intensieve bijvoeding van bijen").

Met deze elementen in gedachten rijst de vraag: hoe onderscheid je ambachtelijke honing van frauduleuze honing? "Zonder analyse kun je nooit 100% zeker zijn", zegt Clémence Rémy, hoofd "Bijenindustrie en Milieu" bij de Franse Nationale Bijenbond (UNAF). Ze geeft ons echter wel wat praktisch advies om afgekorte producten te vermijden. "De prijs is een goede indicator. Als je echt goedkope honing tegenkomt, is er iets niet pluis." Veel fraudeurs gebruiken suikersiroop om honing te verdunnen en de productiekosten te verlagen.

Een rapport van de Europese Commissie uit 2023 waarschuwde voor fraude in de Europese honinghandel. Van de 320 geteste partijen honing werd 46% als frauduleus beschouwd, waaronder een aantal uit China en Turkije. Hoewel deze praktijk op zich al neerkomt op misleiding van de consument, is het ook " volstrekt oneerlijke concurrentie voor Franse imkers", hekelt ze. Daarom raadt ze consumenten ten zeerste aan om de productetiketten zorgvuldig te controleren, die nu de herkomst van de honing moeten vermelden . "Het beste is om, indien mogelijk, uw honing rechtstreeks bij de producent te kopen", adviseert Clémence Remy, hoewel ze uiteraard niet uitsluit dat er Franse imkers zijn die zich schuldig maken aan frauduleuze praktijken.

Volgens haar wordt het steeds moeilijker voor autoriteiten om fraude op te sporen. "Uit het rapport van de Commissie blijkt dat fraudeurs nu detectietechnieken omzeilen door suikerstroop te gebruiken die gemaakt is van rijst, tarwe of suikerbieten. Onze analysemethoden waren echter gebaseerd op suikerstroop gemaakt van maïszetmeel, dat voorheen door deze fraudeurs werd gebruikt."

Op internet bieden gespecialiseerde websites ook tips om 'nep'-honing te herkennen. De site apiculture.net geeft bijvoorbeeld aan dat de kristallisatie van honing een goede indicator kan zijn. "Het is een natuurlijk fenomeen, het is eigenlijk een goed teken," bevestigt Clémence Remy, "maar kristallisatie hangt af van het soort honing, en imkers, die de voorkeur van consumenten voor vloeibare honing kennen, passen zich aan om deze toestand te behouden." Een andere goede indicator is de aanwezigheid van onzuiverheden. Deze zijn namelijk afkomstig van stuifmeel, bijenwas en propolis (een harsachtige substantie die bijen verzamelen om de kieren in korven te dichten), en bevestigen, tegenintuïtief, dat het om goede honing gaat.