Rosalía's nieuwe album <i>Lux</i> bewijst dat niemand het zo goed doet als zij
Toen de cover van Lux , Rosalía's nieuwste album, enkele weken geleden werd onthuld, kregen we een eerste blik op het langverwachte werk: de muzikante, gekleed in het wit met een nonnenachtige sluier, omarmend terwijl ze zich koestert in het zonlicht. Je had op basis van dit beeld voorspellingen kunnen doen over hoe het album zou klinken – misschien wat religieuze thema's of hemelse vibes – en tot op zekere hoogte bleek dat ook te kloppen. Maar niemand had de enorme omvang van het album kunnen voorspellen. Geïnspireerd door klassieke orkestrale muziek en opera – maar doordrenkt met invloeden van pop, elektronische muziek, hiphop en meer – is Lux grandioos, gedurfd en vol grote risico's (overigens gezongen in 13 talen). Maar het is ook puur Rosalía.
Lux volgt op haar bombastische album Motomami uit 2022, geïnspireerd door de Caraïben en reggaeton. Haar tweede, baanbrekende album, El Mal Querer , ging daaraan vooraf, en haar moderne, pop-geïnspireerde interpretatie van flamencomuziek zorgde voor mainstream erkenning. De Spaanse zangeres schreef drie jaar lang Lux , schreef songteksten in verschillende talen (en overlegde met haar leraren over haar uitspraak), las feministische literatuur en biografieën, en nam arrangementen op met het London Symphony Orchestra. Het album verkent dan ook op een waarlijk avant-gardistische manier het goddelijke vrouwelijke, haar vrijheid en het idee van heiligheid.
Hier bespreken twee ELLE-redacteuren (waarvan één een voormalig operastudent is!) Rosalía's gedurfde nieuwe werk, haar religieuze inspiratiebronnen en waarom het wel eens het beste album van 2025 zou kunnen zijn.
Eerste indrukkenSamuel Maude, content strategy manager: Je kent ze wel, van die albums waar je ze voor het eerst hoort en waarvan je denkt: "Ik ga me herinneren waar ik was"? Dit is zo'n album voor mij. Misschien kwam het doordat ik ziek op bed lag met de griep, maar ik was er echt ondersteboven van. Er is momenteel geen ander muziekstuk dat zo klinkt.
Ik grap altijd: "Als ik een popster was, zou ik dit doen." Maar met mijn achtergrond in klassieke muziek en opera heb ik altijd al een manier willen vinden om mijn liefde voor popmuziek en klassiek te combineren. Ik ben zo blij dat Rosalía heeft ontdekt hoe ze dat voor elkaar kreeg. Dit album voelt als muziek in mijn oren. Ik vind het echt het beste album van dit jaar – en het is nu al een van mijn favorieten aller tijden.
Erica Gonzales, adjunct-hoofdredacteur, cultuur: Het is zelfs moeilijk om dit gesprek aan te gaan, omdat dit album op zoveel manieren zo groots en uitgebreid aanvoelt, van de geluiden tot haar ambitie, de teksten en de literaire en klassieke verwijzingen. Maar als we het erover hebben om precies te weten waar je was toen je het voor het eerst hoorde, had ik zo'n moment met haar album El Mal Querer in 2018. Ik herinner me dat ik in mijn appartement naar "Malamente" zat te luisteren en dacht: oh mijn god, zoiets heb ik nog nooit gehoord . Ik heb meer van haar nodig .
Ze heeft een klassieke opleiding gevolgd en flamenco gestudeerd, dus toen al integreerde ze al deze verschillende elementen in haar kijk op het klassieke genre. Ik heb het gevoel dat Lux dat maal honderd is. Het is zo onverwacht en zo uniek, en iets wat alleen zij had kunnen doen.
Is het pop?EG: Ik heb Rosalía's interview met de New York Times Popcast opnieuw beluisterd, waarin ze vertelt hoe ze er volledig van overtuigd is dat haar muziek popmuziek is. En ik denk dat dat zo belangrijk is, want jij en ik luisteren elke dag naar nieuwe muziek voor ons werk, en veel daarvan is popmuziek. En dan komt er iemand zoals zij langs die je laat zien: dit is wat popmuziek kan zijn, eigenlijk. Het kan zo klinken.
SM: Ik luisterde naar deze nummers en dacht: Deze zouden zo op de radio kunnen komen .
EG: Ik daag je uit om “Berghain” op de Z100 te zetten!
SM: Ik daag je uit. Het punt is dat mensen actief naar dit soort muziek luisteren, lopend door de straten van New York of rijdend in de file in LA. Dit is wat popmuziek kan zijn. We moeten streven naar meer dan alleen een radiohit.
EG: Daar ben ik het mee eens. In dat interview zei ze: "Ik weet dat ik veel van mijn publiek vraag, want ik zing klassiek, in 13 verschillende talen." Ze zegt dat het de bedoeling is om het van begin tot eind te beluisteren als een volledig album. In dit tijdperk van TikTok-clips en het optimaliseren van alles voor kort, viraal succes, vraagt het veel, maar er is een grote vraag en een groot publiek voor. Ze onderschat de intelligentie van haar publiek niet en weet dat we haar daar kunnen ontmoeten.
SM: Honderd procent. Ik heb veel lof gehoord over "Berghain", dus ik hoop dat de rest van het album hetzelfde effect heeft. Ik had graag bij die studiosessies willen zijn, of in de ruimte tijdens haar tijd met het London Symphony Orchestra. Ik wil zien hoe hun bladmuziek eruit zag. Ik wil zien wat de dirigent ermee deed. Ik wil in haar wereld leven, want wat ze hier heeft gedaan, is ongehoord.
SM: Ik huil nooit bij muziek. Ik huilde bij "Mio Cristo". Als liefhebber van klassieke muziek is het zeker een Italiaans kunstlied, zelfs een aria, wat aantoont dat ze duidelijk haar onderzoek heeft gedaan. Er zaten klanken van Vivaldi en andere barokcomponisten in verwerkt. Het maakt me emotioneel, omdat ik me zo zorgen maak over het feit dat klassieke muziek en deze kunstvormen waar ik van hou en die ik koester, met mijn generatie zullen verdwijnen, en dit gaf me het gevoel dat er hoop voor is. Ik ben benieuwd of andere muzikanten ook met meer klassieke klanken gaan experimenteren.
EG: We zien veel opkomende artiesten die een nieuwe, jeugdige, verfrissende draai geven aan "oudere" genres. We hebben het gezien bij Laufey, Samara Joy en zelfs Olivia Dean met jazzmuziek. Mensen zijn dol op Peso Pluma vanwege wat hij deed met Mexicaanse traditionele muziek. Zelfs Bad Bunny en Rauw Alejandro met Puerto Ricaanse en Caribische muziek. Misschien zien we nog meer mensen genres herhalen of op een bepaalde manier transformeren.
SM: Ik vind het geweldig dat ze in "Mio Cristo" in de pauze zegt: "Dat gaat de energie zijn", en dan is het afgelopen. Dat is wat iedereen in zijn hoofd denkt tijdens zo'n nummer.
De talenSM: De talen zijn hier echt belangrijk. Dat "Mio Cristo" volledig in het Italiaans is en aanvoelt als een Italiaans kunstlied, is zeker niet onopgemerkt gebleven. Er is veel commentaar geweest op haar zang in verschillende talen en wat dat betekent. Feit is dat als je naar de Met Opera gaat, de kans groot is dat je opera in het Italiaans of Duits is – en dat je er misschien geen woord van verstaat.
Het is heel gebruikelijk dat operazangers in verschillende talen zingen en tijd besteden aan het leren spreken van die taal. Natuurlijk zijn er mensen die kritisch zijn over hoe die mensen die talen spreken, en ik ben een beetje bang dat iemand haar hier ergens op aanspreekt. Maar de mensen die boos op haar zijn omdat ze in verschillende talen zingt, begrijpen het genre klassieke muziek ook niet. Het gaat meer om de zang en de manier waarop dit lied mensen aanspreekt. Het gaat erom hoe dit lied haar verhaal overbrengt. Er zijn veel opera's die ik zie waarvan ik geen woord versta, maar ik begrijp wat er gebeurt door de emotie die de zangeres via haar stem overbrengt. En ik denk dat Rosalía dat op dit hele album doet. Het is trouw aan de klassieke wereld waarin ze zich begeeft.
EG: Ze vertelde dat ze een heel jaar lang alleen maar aan de songteksten had gewerkt, over welke teksten het beste klonken in welke talen, en dat ze ze had herschreven als ze niet goed waren, en dat ze de liedjes naar haar taaldocenten had gestuurd voor feedback.
Als het gaat om de intentie achter de taal, denk ik aan het nummer "Novia Robot", omdat ze Spaans, Mandarijn en Hebreeuws spreekt. Ik vond dat interessant, omdat het nummer gaat over de universele ervaring van vrouwen die geseksualiseerd en gereduceerd worden tot louter lichamen voor mannelijk genot. En het gebruik van verschillende talen benadrukt dat punt nog eens – het geldt voor vrouwen over de hele wereld. Ik vraag me af of het ook een commentaar is op de maakindustrie en hoe veel technologie in China wordt gemaakt, en dat het daarom in het Mandarijn is.
SM: Ik denk dat we een kunstenaar zien die zo intens nadenkt over elke keuze. Ik heb het gevoel dat we gewoon een echte meester zien, iemand die niet alleen de impact van kunst begrijpt, maar ook de plekken waar het vandaan komt.
“Reliek”SM: Ik heb "Reliquia" al zo'n 30 keer beluisterd. Ik kan niet wachten tot hij beschikbaar is om te streamen. Hij staat op het punt platina te worden.
EG: Ik heb meteen platina in huis.
SM: Het maakt mijn Spotify Wrapped.
EG: Nog maar een maand te gaan.
SM: Het einde is letterlijk hoe astrale projectie voelt. Ik kreeg er kippenvel van. Ik wil dat gevoel van toen ik dat voor het eerst hoorde, opnieuw kunnen beleven. Het was buitenaards. En ik vond de tekst ook geweldig: "I lost my heels in Milan and my smile in the UK". Het is heel mooi en laat zien dat je onderweg dingen kwijtraakt en ze ergens achterlaat als relikwieën, maar dat je toch verdergaat.
EG: De melodie van de coupletten klinkt bijna alsof ze uit een musical komen. Het klonk als het begin van een "want song", en dat is het in zekere zin ook wel. Maar ik vond de orkestratie hier zo cool, met de strijkers, de meeslepende geluidseffecten en de overgangen en beatdrops tegen het einde van het nummer. Ik had het gevoel dat ik zweefde. Zelfs de tekst vat dat gevoel van grenzeloosheid, van zweven, van onbegrensdheid samen. Ze zegt: "Een wilde en eindeloze zee, er is geen uitweg, een eeuwig lied", en ik wou dat dit zo was.
“De Parel”SM: Ik dacht aan een aantal opera's van Mozart, vooral de duetten met bijpersonages of met personages die de 'nar' moeten zijn. Dit liedje deed me denken aan Die Zauberflöte . wanneer Papageno en Papagena dit duetmoment op het podium beleven. Ze brengt een ode aan zoveel ongelooflijke momenten in de opera en de klassieke muziek. Het is verbluffend.
"La Perla" is behoorlijk sappig. Dat is ook het punt met dit album: ze belicht haar leven tegen een klassieke achtergrond, en ik denk dat mensen vaak vergeten dat opera's drama zijn. Mensen spelen vals. Ze zijn soms grappig. Veel ervan zijn komedies. Ik denk dat mensen ze zien als heel serieuze stukken, maar in werkelijkheid zijn ze vermakelijk. Het is net als Shakespeares toneelstukken; mensen vinden ze stijfjes, maar veel ervan zijn grappig. Dit nummer is, voor mij, opgebouwd als een aria met elementen van flamenco en zo, maar het gaat over iets waar mensen in een opera over zouden zingen. Mensen zouden niet verwachten dat dit soort lied op dit soort muziek is gebaseerd, maar op de een of andere manier werkt het.
EG: Het heeft ook een moderne uitstraling, zoals je al die beledigingen zou kunnen zeggen over iemand die je op Hinge hebt ontmoet. Weet je wat ik bedoel? Er zit een soort "waarom zijn mannen zo slecht?"-klaagzang in. Het klinkt eerlijk gezegd opbeurend. Als ik het zonder de vertaling had gehoord, zou ik denken: "Oh, wat een mooi liedje." Er zit ook humor in. Ze noemt deze man gewoon blut – een rode vlag. Ze zei zoiets als: "Je betaalt geen huur, je bent een emotionele terrorist, een enorme sukkel, een oplichter."
SM: Zij en Lily Allen, komen binnen.
EG: Ik denk niet dat dit haar bedoeling was, maar ik vroeg me af: wat als dit een break-upalbum is? Want het gaat over haar die onrecht wordt aangedaan door iemand en zich daarna sterker en onafhankelijk voelt, goddelijk vrouwelijk, en hem aanspreekt. Dat is ook heel krachtig.
Nog iets anders over "La Perla": ik weet niet of je het hebt gemerkt, maar als je goed luistert naar de percussie op de achtergrond van het tweede couplet, kun je horen hoe ze een mes slijpt en het vervolgens als percussie gebruikt, door ermee op tafel te slaan.
EG: Ik heb het gevoel dat ik – en elke luisteraar – hier meerdere keren naar moet luisteren, want het is zo beladen dat je het niet in één keer helemaal begrijpt. Het moet herbeluisterd worden.
SM: Het is een lang album dat veel van de luisteraars vraagt. Maar voor mij voelde het niet als andere albums met 30 nummers die de afgelopen jaren zijn uitgekomen en die anderhalf uur of zo duurden. Toegegeven, dit waren 18 nummers, maar het voelde niet lang. Het voelde niet alsof het te veel van me vroeg. Ik zat er middenin. Ik was erbij, samen met haar.
EG: Ja, het duurt een uur, maar elke minuut, elke seconde, elke beat telt. Het verspilt je tijd absoluut niet.
Religieuze motievenEG: Wat vond u, als mede-overlevende van een christelijk trauma, van de verwijzingen naar heiligen en religie?
SM: Ik denk dat ik daarom zo blij ben met het nummer "Berghain", omdat ik veel mensen ken met een sterke religieuze achtergrond die uiteindelijk clubkinderen worden. Een goede vriend van mij noemde dit feest waar ze naar toe gingen "kerk", omdat de club voor veel mensen een intense plek van gemeenschap en saamhorigheid kan zijn.
Ik voelde me op dit album erg gezien als iemand die regelmatig clubs bezoekt en ervan houdt. Als voormalig katholiek en iemand met veel katholieke trauma's, vulde het horen van deze geluiden die ik als kind hoorde toen we naar de kerk gingen, of het horen van verwijzingen naar de muziek waar ik als kind dol op was, mijn hart echt. Het gaf me ook het gevoel dat er elders in mijn leven een plek is voor deze muziek.
EG: Daar ben ik het mee eens. Ik kom ook vanuit het perspectief dat het christendom en het katholicisme vrouwen altijd op een heel... interessante manier hebben bekeken. Je hebt een heilige moeder zoals Maria, en dan heb je de zondaar; het "Madonna en de hoer-complex", in feite. En je wordt altijd herinnerd aan de smet die een onreine vrouw in de maatschappij heeft. Maar het was interessant dat Rosalía vertelde hoe ze vaak één en dezelfde kunnen zijn. Er zijn bepaalde heiligen die in oorlogen hebben gevochten en een heleboel mensen hebben gedood. Of het nu in het christendom of andere religies is, vrouwen die worden vereerd of als heiligen worden beschouwd, zijn ook niet helemaal zuiver. Dat geldt ook voor de moderne popcultuur; niemand die we op een voetstuk plaatsen, is ooit echt 100 procent perfect. Zij leunt op het goddelijke vrouwelijke en deze boodschap van: "Ik ben onvolmaakt, maar toch goddelijk. Er is nog steeds iets goddelijks aan het vrouw-zijn, zelfs als je onvolmaakt of onzuiver bent." Dat waardeerde ik.
Dit interview is bewerkt en ingekort voor de duidelijkheid.
elle
