Eindhoven kiest voor groen in een nieuw stadspark met tweesterrenrestaurant, maar zonder mountainbikes

Met een theatrale zwaai richt wethouder Rik Thijs (Grond en Vergroening, GroenLinks) de kleine afstandsbediening op de grote poort van Landgoed De Wielewaal in Eindhoven. „3, 2, 1…” Het publiek, enkele tientallen bewoners en ondernemers uit de buurt, kijkt verwachtingsvol toe. Het is net na zonsopgang en muisstil. Maar de poort blijft dicht. Of nee, daar gaat-ie toch. Tergend langzaam klappen de twee ijzeren hekken, die toegang geven tot een lange laan, open. Het tempo is begrijpelijk, grapt Thijs: „Ze hebben drie jaar moeten wachten.”

Ruim honderd jaar was het landgoed zo goed als ontoegankelijk voor publiek. De familie Philips kocht het gebied in 1912 – Frits Philips senior woonde er tot zijn dood in 2005. In 2007 kocht textielondernemer Marc Brouwers het landgoed, om het in 2022 door te verkopen aan de gemeente. En nu, sinds zaterdagochtend 27 september, zijn de 142 hectare groen – tweehonderd voetbalvelden – van zonsopgang tot zonsondergang voor iedereen te betreden.

„Het landgoed was voor Eindhovenaren altijd een groot mysterie”, zegt Joam de Stoppelaar (61), die in de buurt een horecapaviljoen heeft. „We wilden altijd graag weten hoe meneer Philips gewoond heeft. Dat mysterie wordt nu onthuld.”

Niet helemaal: slechts een derde van het terrein wordt toegankelijk. De rest is voor de dieren en de rust van enkele bewoners. Nog steeds wonen twee erfgenamen van de familie Philips op het landgoed. Hun terrein is met hekken afgesloten. Met de gemeente spraken ze af dat er geen festivals of mountainbikes het landgoed op mogen.

Het karakteristieke landhuis in het midden van het terrein wordt deels openbaar: daar verhuizen onder meer tweesterrenrestaurant Tribeca naartoe, een bistro en een hotel. De Bentley uit 1949 in de wijnkelder blijft er ook staan: die is er tijdens de grondige renovatie van het landhuis door Marc Brouwers ingetakeld en kan er niet meer uit.

Geen woningen

Wethouder Rik Thijs weet nog goed dat de gemeente besloot het gebied aan te kopen, vertelt hij voor de poort waar een violist voor sfeermuziek zorgt. „In een collegevergadering lag een plan voor 750 woningen van een projectontwikkelaar. Maar daar besloten we niet aan mee te werken. Toen staken ik en een collega-wethouder onze vinger op: zullen we proberen het als gemeente te kopen?”

Ja, ook Eindhoven heeft woningen tekort, maar „dat betekent dat je op andere plekken juist niet moet bouwen”, zegt Thijs. „Daar moet je Eindhovenaren de kans geven om tot rust te komen.” De veertigduizend woningen die Eindhoven de komende vijftien jaar wil bijbouwen, moeten in bestaande wijken komen, zegt Thijs. „Dat zijn geen grote gezinswoningen met tuin, maar vooral appartementen met balkons en gedeelde tuinen. Dan heb je dit soort parken nodig.”

Foto Walter Herfst

Op één na stemden in februari 2022 alle gemeenteraadsleden voor de aankoop, ter waarde van 29 miljoen euro. Er werd zelfs geapplaudisseerd. Toch „blijft het een hoop geld”, zegt Joam de Stoppelaar. Bovendien ligt er al veel groen rond het landgoed, zoals het Philips van Lenneppark en het Philips de Jongh Wandelpark.

Maar de gemeente liet de maatschappelijke waarde van het gebied berekenen. „Die staat vaak niet in de boeken”, zegt wethouder Thijs. Uit het onderzoek van RIVM, CBS en Foundation for Sustainable Development (FSD) bleek dat die waarde in dertig jaar oploopt tot minimaal 120 miljoen euro. Alleen al de gezondheidswinst zou zeker 2,7 miljoen euro per jaar opleveren.

Gepensioneerd erfgoedspecialist Sandra den Dulk, die promoveerde op het gebied van stadsparken, vindt dat de gemeente „een vooruitziende blik” heeft. Het idee dat groen goed is voor de gezondheid stamt al zeker uit de zeventiende eeuw, zegt Den Dulk. Toen werden er al bomen aangeplant en gedurende de negentiende eeuw veel wandelparken aangelegd. „Hier heeft Eindhoven later profijt van.”

Hoofd rustig houden

Wandelen is in ieder geval voor Elisé Minani (19) goed voor zijn mentale gezondheid. Hij gaat „heel vaak” naar het naastgelegen Philips de Jongh Wandelpark „om mijn hoofd rustig te houden”, vertelt hij op een lange laan met eiken. Maar dat park is vaak druk, dus hij verwelkomt het nieuwe landgoed.

Ruud en Joke Cramer (beiden 79) zijn ook blij met het groen, maar hadden wel wat meer „kronkelende paadjes” verwacht, zegt Ruud, die bijna veertig jaar voor Philips werkte. „Iets gezelliger”, aldus Joke. Door de vele verboden-toegang-bordjes blijft er weinig keuze over voor de voetganger. Nogal wat paden zijn aan weerszijden voorzien van houtwallen om te voorkomen dat bezoekers zomaar de bossen in lopen.

Foto Walter Herfst

De jonge ouders Robin en Bram van der Somme (allebei 34) lopen even verderop, met hun kinderen (2 en 0,5) en hond, erg tevreden over weer een lange laan. „Dit gebied was altijd een black box”, zegt Robin. Bram: „Alsof je in een game een nieuwe area unlocket.” Ze vinden de opening „de grootste upgrade van de buurt, misschien wel van heel Eindhoven, in de recente geschiedenis”, zegt Robin. „Normaal zouden we in het weekend een stukje gaan rijden met alle spullen zodat we kunnen gaan wandelen met de hond, maar dat is nu niet meer nodig.”

Dat het 29 miljoen euro heeft gekost hadden ze nog niet meegekregen, maar ze vinden het park „het sowieso waard”, zegt Robin. „Dit is bijna priceless.”