Duurzame mobiliteit als hulpmiddel voor zakelijke samenwerking

Een analyse en portret van het land en de doelen die nog moeten worden bereikt tijdens de Europese Mobiliteitsweek

Mobiliteit in Portugal is een paradox: we weten al decennia wat er moet gebeuren, maar we blijven gegijzeld door aankondigingen (en beloftes) die nooit werkelijkheid worden. De sector is verantwoordelijk voor ongeveer een kwart van de nationale uitstoot van broeikasgassen, met een directe impact op de luchtkwaliteit, lawaai (geluidsoverlast), volksgezondheid en productiviteit. Het is niet alleen een milieuprobleem: het is een sociaal probleem, omdat het het welzijn van mensen beïnvloedt en kan bijdragen aan decentralisatie. En een economisch probleem, omdat het de kosten, efficiëntie en concurrentiekracht van bedrijven beïnvloedt. De waarheid is dat we te lang op de verkeerde plek hebben gezeten. Het resultaat? Een desinvestering gemaskeerd door intenties, waarbij positieve maar beperkte maatregelen – zoals de eenmalige ov-kaart en de groene kaart – eerder een balsem zijn dan een structurele oplossing. Ondertussen blijven steden en burgers afhankelijk van de auto, met alle bijbehorende sociale en milieukosten. Het probleem is niet een gebrek aan ideeën (voorstellen), maar een gebrek aan politieke betrokkenheid bij een langetermijnvisie. Mobiliteitsprojecten hebben jaren nodig om impact te genereren en kunnen niet worden stopgezet door een wisseling van burgemeester of partijvoorkeur. We hebben beleid nodig dat verkiezingscycli overleeft. Tot die tijd zijn we gedoemd om elke vier jaar het wiel opnieuw uit te vinden, waardoor we middelen en tijd verspillen die we niet meer hebben. Voor bedrijven heeft deze stagnatie reële kosten. Mobiliteit is cruciaal voor logistiek, concurrentievermogen, werknemers en emissiereductie. De private sector is bereid tot samenwerking en heeft dit al aangetoond. In het Lissabon Pact voor Bedrijfsmobiliteit (2019-2021) hebben we de gemeente en bedrijven samengebracht: 119 entiteiten hebben 348 concrete acties ondernomen, van het bevorderen van elektrische mobiliteit tot telewerken. Ook in Braga (2022-2025), waar mobiliteit 65% van de emissies van de gemeente vertegenwoordigt, zijn al meer dan 250 acties uitgevoerd, gepromoot door de gemeente en 47 bedrijven. Het project werd zelfs gegund en toont aan dat duurzaamheid gezamenlijk kan en moet worden geïmplementeerd door bedrijven, de staat, gemeenten en andere belanghebbenden. Als deze pacten kunnen innoveren en samenwerken, waarom zit het land dan nog steeds vast in structurele blokkades? De Europese Mobiliteitsweek is een gelegenheid om goede praktijken te vieren, jazeker, maar vooral om respons te eisen.

Portugal moet mobiliteit niet langer als een bijzaak beschouwen, maar zijn positie als middelpunt van de duurzame transitie van het land naar gedecentraliseerde, schone steden omarmen. De toekomst wordt niet gebouwd met beloftes: die wordt gebouwd met onderling verbonden netwerken, investeringen en toewijding. En met het heldere besef dat elk verloren jaar ten koste gaat van concurrentievermogen, gezondheid en vooral levenskwaliteit.