Hamas zegt dat er geen staakt-het-vuren-onderhandelingen in Gaza zullen plaatsvinden, tenzij Israël gevangenen vrijlaat

Hamas zegt dat gesprekken met Israël over verdere stappen in de wapenstilstandsovereenkomst in Gaza afhankelijk zijn van de vrijlating van Palestijnse gevangenen, zoals overeengekomen.

Israël liet zondag weten dat het de vrijlating van meer dan 600 Palestijnen uitstelt in ruil voor zes levende en vier dode gijzelaars die al waren vrijgelaten. Israël beschuldigde Hamas van herhaaldelijke schendingen, waaronder 'vernederende' overdrachtsceremonies.

Een hoge Hamas-functionaris zei dat het besluit de hele overeenkomst blootstelde aan "groot gevaar" en riep bemiddelaars, met name de VS, op om druk uit te oefenen op Israël.

De eerste fase van de overeenkomst en het tijdelijke bestand van zes weken lopen zaterdag af, maar indirecte onderhandelingen over de tweede fase en een einde aan de oorlog zijn nog niet begonnen.

Secretaris-generaal van de VN António Guterres waarschuwde dat het staakt-het-vuren "precair" was en dat een hervatting van de vijandelijkheden koste wat kost moest worden voorkomen.

Hij riep ook op tot de "waardige vrijlating van alle resterende gijzelaars".

Zaterdag, het begin van de zesde en laatste week van de eerste fase van het staakt-het-vuren, liet Hamas zes levende Israëlische gijzelaars vrij.

Zoals bij veel eerdere overdrachten werden vijf van hen samen met gewapende strijders naar podia geleid, waarna ze werden overgedragen aan het Rode Kruis en vervolgens naar Israël werden gebracht.

Later plaatste Hamas een video van twee andere gijzelaars in een voertuig die een van de overdrachtsceremonies bekeken en die de Israëlische premier Benjamin Netanyahu smeekten om hen ook vrij te krijgen. Een forum dat de families van de gijzelaars vertegenwoordigt, veroordeelde de video als een "ziekelijke vertoning van wreedheid".

Er ontstond al woede in Israël nadat Hamas eerder deze week de lichamen van vier gijzelaars had teruggegeven, onder wie die van Shiri Bibas en haar twee jonge zoontjes Ariel en Kfir, die waren ontvoerd tijdens de aanvallen op Israël op 7 oktober 2023.

Vrijdag bleek dat Hamas de resten van een Palestijnse vrouw had overgedragen in plaats van die van mevrouw Bibas. De groep zei dat er een fout was gemaakt en droeg het lichaam van mevrouw Bibas later die dag over.

De Israëlische autoriteiten meldden ook dat uit een autopsie was gebleken dat de ontvoerders van Ariel en Kfir de jongens 'met hun blote handen' hadden gedood. Dit is in tegenspraak met de bewering van Hamas dat ze bij een Israëlische luchtaanval waren omgekomen.

Israël zou 620 Palestijnse gevangenen vrijlaten in ruil voor de 10 gijzelaars. Meer dan 400 waren Gazanen die tijdens de oorlog door Israëlische troepen werden vastgehouden, terwijl 50 van de gevangenen levenslange gevangenisstraffen uitzaten in Israëlische gevangenissen.

Naar verluidt waren ze al in bussen gestapt bij een gevangenis op de bezette Westelijke Jordaanoever, toen het bevel kwam om hun vrijlating op te schorten terwijl Netanyahu de ministers raadpleegde.

In de vroege ochtend van zondag liet het kantoor van de premier weten dat de vrijlating zou worden uitgesteld "in het licht van de herhaaldelijke schendingen door Hamas, waaronder de ceremonies die onze gijzelaars vernederen en de cynische uitbuiting van onze gijzelaars voor propagandadoeleinden".

"Er is besloten de vrijlating van de terroristen, die gisteren gepland stond, uit te stellen totdat de vrijlating van de volgende gijzelaars verzekerd is, en wel zonder de vernederende ceremonies."

Hamas, dat door Israël, de VS, het Verenigd Koninkrijk en andere landen als terroristische organisatie wordt beschouwd, veroordeelde de beslissing van Israël als een "duidelijke schending" van de overeenkomst en waarschuwde Amerikaanse, Qatarese en Egyptische bemiddelaars dat er geen gesprekken konden plaatsvinden over verlenging van het staakt-het-vuren totdat de gevangenen waren vrijgelaten.

"We hebben de bemiddelaars een duidelijke en krachtige boodschap gegeven: we kunnen niet doorgaan met het bespreken van verdere stappen als deze 620 Palestijnen niet worden vrijgelaten", zei Basem Naim, lid van het politieke bureau van Hamas, maandag in een interview met Al Jazeera .

Op de vraag of dit gevolgen zou hebben voor de geplande vrijlating van de lichamen van nog eens vier Israëlische gijzelaars op donderdag, antwoordde hij dat "alle opties op tafel liggen".

"Voordat we naar de volgende stap gaan, moeten we er zeker van zijn dat de vorige stap [zal plaatsvinden]", voegde hij toe.

"Netanyahu stuurt duidelijk sterke signalen dat hij opzettelijk de deal saboteert, hij bereidt de atmosfeer voor op een terugkeer naar de oorlog. Wat zijn dan de garanties dat hij de andere vier lichamen meeneemt en opnieuw niet het overeengekomen aantal Palestijnen vrijlaat, plus de 620 Palestijnen?"

Naim zei dat Hamas de klachten van Israël over de overdrachtsceremonies van de gijzelaars had besproken, maar ontkende dat deze vernederend waren en beweerde dat de Israëlische autoriteiten Palestijnse gevangenen hadden mishandeld voordat ze werden vrijgelaten.

Het Witte Huis steunde Israëls besluit om de vrijlating van de gevangenen uit te stellen. Volgens het Witte Huis was dit een "passende reactie" op wat het de "barbaarse behandeling" van gijzelaars door Hamas noemde.

Maar de gezant van president Donald Trump voor het Midden-Oosten, Steve Witkoff, zei dat hij deze week naar de regio zou reizen met als doel "een verlenging van fase één" te bewerkstelligen.

"We hopen dat we voldoende tijd hebben om met fase twee te beginnen, deze af te ronden en meer gijzelaars vrij te krijgen", vertelde hij zondag aan CNN.

In totaal zullen 33 Israëlische gijzelaars worden uitgewisseld tegen ongeveer 1.900 Palestijnse gevangenen en gedetineerden uit Gaza tijdens de eerste fase van het staakt-het-vuren.

Tot nu toe zijn 25 levende gijzelaars en vier dode gijzelaars vrijgelaten, terwijl de lichamen van de laatste vier gijzelaars deze week worden overgedragen. Vijf levende Thaise gijzelaars zijn ook buiten de deal om vrijgelaten.

De overeenkomst heeft er ook toe geleid dat Israëlische troepen zich hebben teruggetrokken uit dichtbevolkte gebieden in Gaza. Honderdduizenden ontheemde Palestijnen mochten terugkeren naar hun huizen in het noorden en honderden hulpvrachtwagens worden nu elke dag het gebied ingelaten.

In de tweede fase van het staakt-het-vuren zouden de resterende gijzelaars moeten worden vrijgelaten, zou Israël zich volledig moeten terugtrekken en zou er een permanent staakt-het-vuren moeten komen.

Het Israëlische leger lanceerde een campagne om Hamas te vernietigen als reactie op een ongekende grensoverschrijdende aanval op 7 oktober 2023, waarbij ongeveer 1.200 mensen werden gedood en 251 mensen werden gegijzeld.

Volgens het door Hamas gerunde ministerie van Volksgezondheid in Gaza zijn sindsdien minstens 48.346 mensen omgekomen.

Het grootste deel van de bevolking van Gaza is meerdere malen ontheemd geraakt, naar schatting is bijna 70% van de gebouwen beschadigd of verwoest, de gezondheidszorg, watervoorziening, sanitaire voorzieningen en hygiënesystemen zijn ingestort en er is een tekort aan voedsel, brandstof, medicijnen en onderdak.