Noord- en Zuid-Korea zijn verwikkeld in een ondergrondse oorlog - Kim Jong Un zou nu kunnen winnen

Luister naar Jean die dit artikel leest

De grens tussen Noord- en Zuid-Korea is bezaaid met lagen dicht prikkeldraad en honderden wachtposten. Maar daartussen bevindt zich iets nog ongewoners: gigantische, groen gecamoufleerde luidsprekers.

Terwijl ik op een middag vorige maand naar het Noorden stond te kijken, begon een van de sprekers Zuid-Koreaanse popliedjes te spelen, afgewisseld met subversieve boodschappen. "Als we naar het buitenland reizen, geeft dat ons energie", klonk een vrouwenstem over de grens – een terechte belediging, aangezien Noord-Koreanen het land niet uit mogen.

Vanuit Noord-Korea kon ik vaag militaire propagandamuziek horen, terwijl het regime de opruiende uitzendingen probeerde te overstemmen.

Noord- en Zuid-Korea zijn officieel nog steeds in oorlog. Hoewel beide partijen elkaar al jaren niet meer hebben beschoten, vechten ze op een subtieler front: een informatieoorlog.

Het Zuiden probeert informatie naar het Noorden te smokkelen, maar de leider van Noord-Korea, Kim Jong Un, probeert dit op fanatieke wijze te blokkeren. Op die manier wil hij zijn volk beschermen tegen informatie van buitenaf.

Noord-Korea is het enige land ter wereld waar het internet nog niet is doorgedrongen. Alle tv-zenders, radiostations en kranten worden beheerd door de staat.

"De reden voor deze controle is dat zoveel van de mythologie rond de familie Kim verzonnen is. Veel van wat ze mensen vertellen, zijn leugens", zegt Martyn Williams, senior fellow bij het Stimson Center in Washington en expert in Noord-Koreaanse technologie en informatie.

Als je die leugens aan genoeg mensen vertelt, kan het regime ineenstorten, zo denkt men in Zuid-Korea.

De luidsprekers zijn een van de hulpmiddelen die de Zuid-Koreaanse overheid gebruikt, maar achter de schermen is een meer geavanceerde undergroundbeweging ontstaan.

Een klein aantal omroepen en non-profitorganisaties zenden 's nachts via de korte en middellange radiogolven informatie uit naar het land, zodat Noord-Koreanen in het geheim kunnen luisteren.

Ook worden er maandelijks duizenden USB-sticks en micro-SD-kaarten over de grens gesmokkeld, volgeladen met buitenlandse informatie. Het gaat onder meer om Zuid-Koreaanse films, tv-drama's, popliedjes en nieuwsberichten. Deze informatie is allemaal bedoeld om de Noord-Koreaanse propaganda te bestrijden.

Maar nu vrezen degenen die in het veld werken dat Noord-Korea de overhand krijgt.

Kim treedt niet alleen hard op tegen degenen die betrapt worden op buitenlandse content, maar de toekomst van dit werk zou ook in gevaar kunnen komen. Een groot deel ervan wordt gefinancierd door de Amerikaanse overheid en is getroffen door de recente bezuinigingen op ontwikkelingshulp van de Amerikaanse president Donald Trump.

Wat betekent dit voor beide partijen in hun langdurige informatieoorlog?

Elke maand filtert een team van Unification Media Group (UMG), een Zuid-Koreaanse non-profitorganisatie, het laatste nieuws en entertainmentaanbod door om afspeellijsten samen te stellen waarvan ze hopen dat ze in het Noorden in de smaak zullen vallen.

Vervolgens laden ze ze op apparaten, die gecategoriseerd worden op basis van hoe risicovol ze zijn om te bekijken. Op USB-sticks met een laag risico staan ​​Zuid-Koreaanse tv-drama's en popsongs – recent waren daar onder andere de Netflix-romanceserie When Life Give You Tangerines en een hit van de populaire Zuid-Koreaanse zangeres en rapper Jennie bij.

Tot de opties met een hoog risico behoren wat het team 'educatieve programma's' noemt: informatie om Noord-Koreanen te leren over democratie en mensenrechten. Dat is de inhoud waar Kim het meest bang voor zou zijn.

Vervolgens worden de schijven naar de Chinese grens gestuurd, waar de vertrouwde partners van UMG ze over de rivier naar Noord-Korea vervoeren, met grote risico's.

Zuid-Koreaanse tv-drama's lijken misschien onschuldig, maar ze onthullen veel over het gewone leven daar: mensen die in flatgebouwen wonen, in snelle auto's rijden en in chique restaurants eten. Het benadrukt zowel hun vrijheid als hoe Noord-Korea jaren achterloopt.

Hiermee wordt een van Kims grootste beweringen ontkracht: dat de mensen in het Zuiden arm en vreselijk onderdrukt zijn.

"Sommige [mensen] vertellen ons dat ze huilden toen ze naar deze drama's keken, en dat het hen voor het eerst aan het denken zette over hun eigen dromen", zegt Lee Kwang-baek, directeur van UMG.

Het is moeilijk om precies te zeggen hoeveel mensen toegang hebben tot de USB-sticks, maar getuigenissen van recente overlopers lijken erop te wijzen dat de informatie zich verspreidt en impact heeft.

"De meest recente Noord-Koreaanse overlopers en vluchtelingen zeggen dat het buitenlandse content was die hen motiveerde om hun leven te riskeren om te ontsnappen", aldus Sokeel Park, wiens organisatie Liberty in North Korea zich inzet voor de verspreiding van deze content.

Er is geen politieke oppositie of bekende dissidenten in Noord-Korea en samenkomen om te protesteren is te gevaarlijk. Toch hoopt Park dat sommigen geïnspireerd zullen raken om individueel verzet te plegen.

De 24-jarige Kang Gyuri groeide op in Noord-Korea, waar ze een visserijbedrijf runde. Eind 2023 vluchtte ze per boot naar Zuid-Korea.

Het kijken naar buitenlandse tv-programma's inspireerde haar deels om te gaan, zegt ze. "Ik voelde me zo benauwd, en ik had plotseling de drang om te vertrekken. "

Toen we elkaar vorige maand op een zonnige middag in Seoul ontmoetten in een park, haalde ze herinneringen op aan de tijd dat ze als kind met haar moeder naar de radio luisterde. Ze kreeg haar eerste K-drama in handen toen ze 10 was. Jaren later ontdekte ze dat USB-sticks en SD-kaarten het land werden binnengesmokkeld in dozen fruit.

Hoe meer ze keek, hoe meer ze besefte dat de overheid haar voorliegde. "Vroeger vond ik het normaal dat de staat ons zoveel beperkingen oplegde. Ik dacht dat andere landen met deze controle leefden," legt ze uit. "Maar toen besefte ik dat het alleen in Noord-Korea voorkwam."

Bijna iedereen die ze daar kende, keek naar Zuid-Koreaanse tv-series en films. Zij en haar vrienden wisselden hun USB-sticks uit.

We hadden het over de populaire drama's en acteurs, en de K-popidolen die we knap vonden, zoals bepaalde leden van BTS.

"We hadden het er ook over hoe goed de economie van Zuid-Korea ontwikkeld was. We konden het Noord-Koreaanse regime gewoon niet openlijk bekritiseren."

De shows hadden ook invloed op hoe zij en haar vrienden praatten en zich kleedden, voegt ze eraan toe. "De jeugd in Noord-Korea is snel veranderd."

Kim Jong Un is zich maar al te bewust van dit risico voor zijn regime en vecht terug.

Tijdens de pandemie bouwde hij nieuwe elektrische hekken langs de grens met China, waardoor het moeilijker werd om informatie binnen te smokkelen. Nieuwe wetten die vanaf 2020 zijn ingevoerd, hebben de straffen verhoogd voor mensen die betrapt worden op het consumeren en delen van buitenlandse media. Een van hen stelde dat degenen die de content verspreiden, gevangengezet of geëxecuteerd kunnen worden.

Dit heeft een afschrikwekkend effect gehad. "Vroeger was deze media te koop op de markt, mensen verkochten het openlijk, maar nu kun je het alleen nog krijgen van mensen die je vertrouwt", aldus Lee.

Nadat de repressie begon, werden Kang en haar vrienden ook voorzichtiger. "We praten hier niet meer met elkaar over, tenzij we heel close zijn, en zelfs dan zijn we veel geheimzinniger," geeft ze toe.

Ze zegt dat ze weet dat er meer jongeren worden geëxecuteerd omdat ze betrapt worden met Zuid-Koreaanse inhoud.

Kim heeft onlangs ook streng opgetreden tegen gedrag dat mogelijk verband houdt met het kijken naar Koreaanse drama's. In 2023 stelde hij het gebruik van Zuid-Koreaanse zinnen of het spreken met een Zuid-Koreaans accent strafbaar.

Leden van 'jeugdbestrijdingsteams' patrouilleren door de straten en hebben de taak het gedrag van jongeren in de gaten te houden. Mevrouw Kang herinnert zich dat ze vaker werd aangehouden, voordat ze ontsnapte, en berispt omdat ze zich kleedde en haar kapsel droeg als een Zuid-Koreaan.

Ze voegt toe dat de eenheden haar telefoon in beslag namen en haar sms-berichten lazen om er zeker van te zijn dat ze geen Zuid-Koreaanse termen had gebruikt.

Eind 2024 werd een Noord-Koreaanse mobiele telefoon het land uit gesmokkeld door Daily NK (de in Seoul gevestigde mediaorganisatie UMG's nieuwsdienst).

De telefoon was zo geprogrammeerd dat wanneer er een Zuid-Koreaanse variant van een woord werd ingevoerd, deze automatisch verdween en werd vervangen door de Noord-Koreaanse variant - een Orwelliaanse zet.

"Smartphones zijn tegenwoordig een vast onderdeel van de manier waarop Noord-Korea mensen probeert te indoctrineren", aldus Williams.

Na al deze strenge maatregelen gelooft hij dat Noord-Korea nu "de overhand begint te krijgen" in deze informatieoorlog.

Na Donald Trumps terugkeer naar het Witte Huis eerder dit jaar werd de financiering van een aantal hulporganisaties stopgezet, waaronder enkele die Noord-Koreanen informeerden. Hij schortte ook de financiering op van twee federaal gefinancierde nieuwsdiensten, Radio Free Asia en Voice of America (VOA), die elke avond in Noord-Korea uitzonden.

Trump beschuldigde VOA ervan "radicaal" en anti-Trump te zijn, terwijl het Witte Huis zei dat deze stap "ervoor zou zorgen dat belastingbetalers niet langer opdraaien voor radicale propaganda".

Maar Steve Herman, voormalig bureauchef van VOA in Seoul, beweert: "Dit was een van de weinige vensters op de wereld die het Noord-Koreaanse volk had, en nu is het stil geworden, zonder enige uitleg."

UMG wacht nog steeds op het antwoord op de vraag of hun financiering permanent wordt stopgezet.

De heer Park van Liberty in Noord-Korea beweert dat Trump Kim "per ongeluk" een helpende hand heeft geboden en noemt deze actie "kortzichtig".

Hij beweert dat Noord-Korea, vanwege de groeiende hoeveelheid kernwapens, een grote bedreiging voor de veiligheid vormt. Aangezien sancties, diplomatie en militaire druk Kim er niet van hebben kunnen overtuigen om te denucleariseren, is informatie het beste wapen dat nog rest.

"We proberen niet alleen de dreiging van Noord-Korea in te dammen, we proberen die ook op te lossen", betoogt hij. "Om dat te doen, moet je de aard van het land veranderen."

"Als ik een Amerikaanse generaal was, zou ik zeggen: 'Hoeveel kost dit allemaal? En eigenlijk is dat een heel goede besteding van onze middelen'".

De vraag blijft wie dit werk moet financieren. Sommigen vragen zich af waarom het bijna volledig in handen van de VS is gevallen.

Een oplossing zou kunnen zijn dat Zuid-Korea de rekening betaalt, maar de kwestie Noord-Korea is hier zeer gepolitiseerd.

De liberale oppositiepartij probeert de betrekkingen met Pyongyang te verbeteren, wat betekent dat financiering van informatieoorlogvoering uit den boze is. De koploper van de partij bij de presidentsverkiezingen van volgende week heeft al aangegeven dat hij de luidsprekers zal uitzetten als hij verkozen wordt.

Toch blijft Park hoopvol. "Het goede is dat de Noord-Koreaanse regering niet in de hoofden van mensen kan kruipen en de informatie die zich al jaren ophoopt, eruit kan halen", benadrukt hij.

En naarmate de technologie zich verder ontwikkelt, heeft hij er vertrouwen in dat het verspreiden van informatie steeds gemakkelijker zal worden. "Op de lange termijn geloof ik echt dat dit Noord-Korea zal veranderen."

Bovenste afbeelding: Getty

BBC InDepth is de thuisbasis op de website en in de app voor de beste analyses, met frisse perspectieven die aannames ter discussie stellen en diepgaande berichtgeving over de grootste actuele kwesties. Bovendien presenteren we prikkelende content van BBC Sounds en iPlayer. Je kunt ons je feedback over de InDepth-sectie sturen door op de onderstaande knop te klikken.