Plany deportacji w zawieszeniu - Europejski Trybunał Praw Człowieka bada kontrowersyjny model Albanii Meloniego

Prestiżowy projekt prawicowego premiera Włoch, dotyczący obozów dla osób ubiegających się o azyl poza UE, jest zagrożony. Kto jest uprawniony do decydowania, które kraje pochodzenia są uważane za bezpieczne? Następuje osąd.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości po raz pierwszy rozpatruje kontrowersyjny „model Albanii” prawicowej premier Włoch Giorgii Meloni, dotyczący szybkiej deportacji uchodźców z regionu Morza Śródziemnego. TSUE w Luksemburgu musi wyjaśnić, czy – a jeśli tak, to na jakich warunkach – wnioski o azyl mogą być rozpatrywane w obozach poza UE. We wtorek rozpoczęła się rozprawa ustna. Wyroku można spodziewać się za kilka miesięcy.

Na decyzję tę czeka się z niecierpliwością, zwłaszcza we Włoszech, ale także w wielu innych rządach UE. Meloni jest pierwszym europejskim szefem rządu, który sfinansował obozy w kraju spoza UE, przeznaczając na ten cel miliony euro. Jednakże oba obiekty w Albanii stoją praktycznie puste od momentu ich otwarcia w październiku, ponieważ włoskie sądy zablokowały te plany. Jak dotąd nikogo stamtąd nie deportowano.

Od jesieni 2022 r. Meloni przewodzi koalicji trzech partii prawicowych, które za jeden ze swoich głównych celów uznały walkę z nielegalną migracją. Dotyczy to w szczególności ucieczki setek tysięcy ludzi przez Morze Śródziemne, często na statkach, które ledwie nadają się do żeglugi. Plan zakłada zatrzymanie migrantów na pełnym morzu zanim dotrą do Europy i sprowadzenie ich do Albanii. Włoscy urzędnicy podejmą następnie decyzję w ramach przyspieszonej procedury. Celem jest szybka deportacja.

Włoski model nie zadziałał jednak dotychczas ani razu: od października sądownictwo w Rzymie wstrzymało te plany już w trzech przypadkach. Wszyscy 66 mężczyźni zatrzymani dotychczas w Albanii musieli zostać przewiezieni do Włoch. Meloni i jej prawicowa koalicja oskarżają krajowy wymiar sprawiedliwości o blokowanie projektu z powodów politycznych. Sędziowie odrzucali tę propozycję kilkakrotnie.

Obozy przeznaczone są wyłącznie dla dorosłych mężczyzn pochodzących z tzw. bezpiecznych krajów trzecich - nie mogą w nich przebywać kobiety i osoby nieletnie. Teraz trzeba wyjaśnić, czy rząd może sam sporządzić listę bezpiecznych krajów trzecich, czy może jedynie ustalić kryteria jej ustanowienia.

Sprawa rozpatrywana przez TSUE dotyczy dwóch mężczyzn z Bangladeszu, których wnioski o azyl zostały odrzucone w przyspieszonym trybie. Z punktu widzenia rządu w Rzymie Bangladesz jest bezpiecznym krajem trzecim. Właściwy sąd włoski ma jednak wątpliwości co do legalności odnośnego dekretu.