Rak nerki. Fakty i mity – czyli co trzeba wiedzieć o tym nowotworze
Rak nerki każdego roku odbiera życie około 2,5 tysiącom pacjentów. Często rozwija się bez wyraźnych symptomów, co znacznie utrudnia jego wczesne wykrycie – a to właśnie szybka diagnoza może uratować życie. Jak jednak zauważyć chorobę, jeśli nie daje ona żadnych objawów? Kluczowe znaczenie ma znajomość profilaktyki i czynników ryzyka.
Rak nerki jest jednym z bardziej zdradliwych nowotworów – rocznie rozpoznaje się go w Polsce u około 5 000 osób, z czego blisko połowa umiera w tym samym czasie z powodu choroby. Najczęściej diagnozuje się go u mężczyzn po 45. roku życia oraz u kobiet w wieku 55–74 lat. W przeważającej liczbie przypadków mamy do czynienia z rakiem nerkowokomórkowym (RCC), który stanowi aż 90 proc. diagnoz. W związku z przypadającym 19 czerwca Światowym Dniem Raka Nerki, eksperci z zakresu onkologii, urologii i radioterapii działający w Stowarzyszeniu Polska Grupa Raka Nerki przypominają o najważniejszych faktach związanych z tym nowotworem.
W początkowych stadiach choroba zwykle przebiega bezobjawowo. Objawy pojawiają się w przypadku rozsiewu nowotworu i zależą od lokalizacji oraz wielkości przerzutów. W sytuacji, gdy choroba jest już zaawansowana, klasyczne metody, jak chemioterapia, są nieskuteczne. Chorzy mogą natomiast korzystać z innowacyjnych terapii celowanych oraz immunoterapii – dostępnych w Polsce w ramach programu lekowego B.10.
– Polscy pacjenci mają dziś dostęp do wielu nowoczesnych terapii, w tym ukierunkowanych molekularnie i immunologicznych. Mimo zakończenia leczenia, pacjenci muszą pozostać pod kontrolą – przez pierwsze trzy lata zaleca się regularne badania obrazowe co kilka miesięcy, a następnie raz do roku przez kolejne dwa lata. Dzięki temu możliwe jest wczesne wykrycie nawrotu choroby i szybkie wdrożenie leczenia. To pokazuje, jak nieprzewidywalny potrafi być rak nerki. Dlatego tak ważne jest, aby chorzy i ich bliscy mieli dostęp do sprawdzonej wiedzy, która wspiera podejmowanie właściwych decyzji – mówi dr hab. n. med. Jakub Żołnierek, urolog, onkolog kliniczny, Prezes Polskiej Grupy Raka Nerki.
Podnoszenie świadomości na temat raka nerki to proces wymagający ciągłego zaangażowania, ponieważ – jak w przypadku wielu nowotworów – wokół tej choroby krąży wiele fałszywych przekonań. Do najczęściej spotykanych należą:
Niektórym wydaje się, że ten nowotwór ogranicza się tylko do nerek. To nieprawda. W przypadku przerzutów może on atakować inne narządy – np. płuca, mózg, kości czy nadnercza. Blisko 30 proc. pacjentów ma już objawy rozsiewu w momencie diagnozy. Mimo że nowotwór pojawia się w różnych miejscach, nadal klasyfikowany jest jako rak nerki, gdyż nie zmienia swojej biologicznej natury. Warto także wiedzieć, że w nerce mogą występować inne guzy, jak rak miedniczki nerkowej, chłoniaki czy mięsaki.
Jeśli nowotwór jest ograniczony do nerki lub ma niewielki rozsiew, podstawowym leczeniem pozostaje chirurgiczne usunięcie guza oraz ewentualnych przerzutów. Jednak w bardziej zaawansowanych stadiach, gdy przerzuty są liczne, operacja nie przynosi oczekiwanych efektów. Wówczas kluczowe znaczenie ma leczenie systemowe – immunoterapia samodzielna lub w połączeniu z lekami celowanymi. Taka terapia daje szansę na kontrolę choroby i znacząco wydłuża życie pacjentów. Badania kliniczne CheckMate-214 oraz CheckMate 9ER dowodzą, że efekty terapii niwolumabem z ipilimumabem lub kabozantynibem z niwolumabem utrzymują się nawet po kilku latach, co czyni je przełomem w leczeniu zaawansowanego raka nerki.
– Dla pacjentów z zaawansowanym rakiem nerki dostępnych jest kilka skutecznych schematów immunoterapii: niwolumab z ipilimumabem, lenwatynib z pembrolizumabem czy kabozantynib z niwolumabem. W niektórych przypadkach warto rozważyć immunoterapię w połączeniu z leczeniem miejscowym – np. operacją lub radioterapią. Kluczowe jest jednak indywidualne podejście do pacjenta i dobranie optymalnej strategii – dodaje dr hab. n. med. Jakub Żołnierek.
Choć starszy wiek, palenie, nadwaga i nadciśnienie zwiększają ryzyko, nowotwór ten może również wystąpić u młodszych, prowadzących zdrowy tryb życia osób. Rak nerki zajmuje w Polsce 9. miejsce u mężczyzn i 10. u kobiet wśród najczęściej diagnozowanych nowotworów. Z tego powodu ważne są regularne badania – jak USG jamy brzusznej – zwłaszcza po 50. roku życia, co może pomóc w szybszym wykryciu zmian i skuteczniejszym leczeniu.
W ramach Światowego Dnia Raka Nerki warto przypomnieć, że to poważna choroba, a jej wczesne wykrycie znacząco poprawia rokowania. Niezwykle istotna jest edukacja społeczeństwa w zakresie czynników ryzyka, pierwszych objawów oraz działań profilaktycznych – zadania te z zaangażowaniem realizuje Polska Grupa Raka Nerki. Świadomość, czujność i regularna diagnostyka mogą uratować życie.
Aktualizacja: 19/06/2025 15:30
politykazdrowotna
