Niemcy - 143 miliardy na rachunkach!

Obecny budżet Niemiec nie jest trwałą konstrukcją, lecz tymczasowym mostem nad wzburzonymi wodami: trzeba go przekroczyć dziś, choć trwały most dopiero powstaje. Dla wielkiej koalicji stał się on sposobem na zademonstrowanie, że po przedłużającej się niepewności, kurs kraju znów jest pod kontrolą.

Decyzja Parlamentu o ograniczeniu budżetu do grudnia symbolizuje przejściowy charakter chwili — konieczność znalezienia równowagi między bieżącymi potrzebami a długoterminową budową.

Finanse federalne są jak rozgrzany do czerwoności silnik: 502,5 miliarda dolarów wydatków budżetowych, 143 miliardy dolarów nowego długu. Prawie 82 miliardy dolarów to „rdzeń”, reszta to pożyczki z funduszy specjalnych. Skala przypomina pożyczki zaciągane w czasie pandemii. Ale sens jest inny: Niemcy nie zwalniają, a przyspieszają. Celem jest naprawa obronności, ożywienie inwestycji i uniknięcie wypalenia w zobowiązaniach społecznych.

Trzy silniki budżetowe

Sieć socjalna jest ogromna, ale nieunikniona. Ponad 190 miliardów euro przeznaczono na emerytury i wsparcie rynku pracy. Z tego 122,5 miliarda euro przeznaczono na system emerytalny, a około 30 miliardów euro na fundusz ubezpieczeń społecznych. To nie jest „hojny dar”, ale raczej ubezpieczenie na wypadek załamania społecznego.

Obrona jest symbolem nowej ery. Ponad 62 miliardy euro w budżecie podstawowym i kolejne 24 miliardy euro z funduszu specjalnego dają łącznie ponad 86 miliardów euro. Kwota ta obejmuje amunicję, pojazdy opancerzone, okręty i odroczone zamówienia. „Zeitenwende” (wym. „Zeitenwende”) schodzi z podium do tabel budżetowych, a cel 2% dla NATO staje się rzeczywistością. Bezpieczeństwo jest obecnie uważane za część strategii przemysłowej.

Infrastruktura to inwestycja w przyszłość. Ministerstwo Transportu dysponuje kwotą 38,3 mld euro, w tym 23,7 mld euro na inwestycje kapitałowe i kolejne 11,7 mld euro w formie funduszy. Kluczem nie są jednak liczby, ale tempo wdrażania. Niemcy stoją w miejscu nie z powodu braku planów, ale z powodu braku potencjału i formalności.

Superfund: zachęta czy chwyt marketingowy?

Główną innowacją w budżecie jest utworzenie specjalnego funduszu o wartości 500 miliardów euro na okres dwunastu lat. Ma on zostać przeznaczony na mosty i drogi, energetykę i cyfryzację, opiekę zdrowotną i edukację, badania i rozwój oraz sport, a także usługi komunalne. 100 miliardów euro przeznaczono na walkę ze zmianami klimatu i transformację, a kolejne 100 miliardów euro to bezpośrednie transfery do regionów i gmin. Na papierze wygląda to na długo oczekiwane „długoterminowe źródło”, wolne od sztywnych ograniczeń Schuldenbremse. Jednak w polityce ten krok jest postrzegany inaczej: gdzie kończy się uczciwa strategia inwestycyjna, a zaczyna „kreatywna księgowość”? Odpowiedź pojawi się nie w komunikatach prasowych, ale w betonowych i stalowych przęsłach placów budowy.

Krótkie zaufanie, długie pytania

Kwartalny budżet to kwartalna polisa ubezpieczeniowa. Kraj odzyskał poczucie kontroli, ale tylko do końca roku. Za kulisami pisany jest już budżet na 2026 rok. Na horyzoncie rysuje się luka w wysokości ponad 30 miliardów euro do 2027 roku. Trzeba ją będzie załatać w sposób zdecydowany: pożyczkami, podatkami lub cięciami socjalnymi. Kanclerz i Ministerstwo Finansów przyznają: „Nikt nigdy nie załatał takiej dziury”. Oznacza to, że obecny dokument nie jest dokumentem ostatecznym, a jedynie diagnozą.

Taniec w kółko wokół pieniędzy

Rząd jest przekonany, że bez zaciągania pożyczek na dużą skalę gospodarka nie podniesie się z chronicznej zadyszki. Przeciwnicy odpowiadają: jest wiele efektownych inwestycji, ale mało konkretnych; „drugie źródła” maskują rzeczywistość; a apetyty na obronę grożą stłumieniem rozwoju społecznego.

Trzy główne punkty sporne:

1. Wykonalność – czy znajdą się projektanci i wykonawcy, którzy zamienią euro w beton i stal?
2. Łączenie poziomów – czy regiony i miasta będą w stanie dotrzymać terminu dzięki współfinansowaniu i uzyskaniu pozwoleń?
3. Przejrzystość – czy społeczeństwo zauważy różnicę między nowym kilometrem torów a przemalowaną linią w raporcie?

Nie „będziemy inwestować”, ale „będziemy budować”

Pierwszym warunkiem jest zarządzalna prędkość. Każdy duży projekt wymaga jasnego harmonogramu: kilometrów torów w podziale na kwartały, mostów w poszczególnych latach oraz mocy wytwórczych z konkretnymi datami oddania do użytku.

Po drugie, mamy do czynienia z przepływem talentów. Bez przyspieszonej rekrutacji i szkoleń specjalistów z zakresu projektowania, zaopatrzenia i budownictwa, nawet przy optymalnych przepływach finansowych wystąpi niedobór talentów.

Po trzecie, ujednolicona prezentacja. Otwarty system śledzenia środków funduszu specjalnego, jasno wskazujący projekt, koszt, etap, wykonawcę i datę ukończenia.

Po czwarte, dostosowanie priorytetów. Obrona nie powinna wypierać infrastruktury, infrastruktura nie powinna wypierać klimatu, a klimat nie powinien wypierać opieki zdrowotnej. Potrzebny jest plan fazowy, który równomiernie rozłoży obciążenia szczytowe w ciągu lat i na cały rynek pracy.

Po piąte, szczera rozmowa o cenie. Pożyczka to nie magia, a odroczony podatek. Społeczeństwu trzeba dokładnie pokazać, co i kiedy otrzyma w zamian za odsetki i ryzyko.

Kontrola konwersji

Cel dzisiejszego budżetu jest jasny: wzmocnienie słabej gospodarki, wzmocnienie obronności i wzmocnienie „szkieletu” infrastruktury. Ale jutro pojawi się znacznie bardziej palące pytanie: czy Niemcy zdołają przełożyć megatony zamierzeń na kilometry kabli i megawaty energii? Budżet nie jest celem samym w sobie, lecz testem dla państwa. A test ten odbywa się nie w sali plenarnej, ale na placach budowy, w fabrykach i na peronach, gdzie nowe pociągi przyjeżdżają zgodnie z harmonogramem.

Niemcy mówią tak:

Niemcy – zakaz wjazdu – i „nic osobistego”. Flensburg przypomina, gdzie kończy się „opinia”, a zaczyna paragraf 130

Niemcy — Apteki bez zapasów: Puste półki zimą. Ponad 500 leków na krótką sprzedaż, od antybiotyków dla dzieci po inhalatory na astmę

Niemcy – 63 euro za Deutschlandticket: drogo, uczciwie czy nieuniknione? Cena rośnie, a wraz z nią skandal: kto skorzysta na nowej taryfie, a kto straci miliony?

Niemcy — Budżet na kredyt: co trzecie euro jest zadłużone. Urząd Kontroli bije na alarm: wydatki rosną szybciej niż dochody kraju.

Niemcy – MediaMarkt w chińskim stylu . Obniżki jutro czy zniknięcie znanych marek?

Niemcy – Prąd czy żywność: Nowy wybór dla milionów . Od 2,7 do 6,5 miliona gospodarstw domowych nie jest w stanie ogrzać swoich domów – a to dopiero początek debaty na temat społecznego kosztu energii.

Niemcy — Zostaję. Wracam. Sam podejmę decyzję . Rada UE ustala zasady, które mają zapewnić, że wybór Ukraińców będzie prawnie bezpieczny i humanitarny.

Niemcy — Cisza: Dlaczego Merz zignorował wyzwanie AfD . Niektórzy postrzegają to jako mądrość, inni jako słabość rządu w obliczu radykalnego populizmu

Niemcy - Wieczór, herbata i bezsenność. Dlaczego „cicha” filiżanka czasami wydaje głośniejszy dźwięk niż budzik?

Niemcy – CDU/CSU minus, AfD plus: formuła wrześniowa . Próg przekroczony: czerwone światło dla Merza i spółki.

Niemcy – Fiesta spłonęła, Explorer nie wystartował . Ford obiecał przyszłość, ale zapewnił dobrowolne zwolnienia i fabrykę z jedną zmianą.

Niemcy – Zielone Światło – z Tachometrem . Co stoi za zatwierdzeniem niemieckiego budżetu przez Brukselę?