Odkryto metal pozaziemski w skarbcu sprzed 3000 lat

Badania prowadzone pod przewodnictwem Salvadora Rovira-Llorensa z Narodowego Muzeum Archeologicznego w Hiszpanii wykazały, że obróbka metali mogła być na Półwyspie Iberyjskim znacznie bardziej zaawansowana, niż sądzono 3000 lat temu. Wyniki badania opublikowano w zeszłym roku.

Skarb z Villeny to zbiór 66 przedmiotów odkrytych w 1963 roku w regionie Alicante w Hiszpanii. Jest to jeden z najważniejszych przykładów wyrobów złotniczych z epoki brązu w Europie. Określenie dokładnego wieku kolekcji okazało się jednak trudne, ponieważ znajdowały się w niej dwa artefakty wyglądające na wykonane z żelaza.

Jeden z tych obiektów to mała półkula, o której uważa się, że jest częścią rękojeści laski lub miecza, drugi to gruba bransoleta przypominająca naszyjnik. Archeolodzy zauważyli, że te artefakty są niezwykłe ze względu na zawartość żelaza.

Chociaż epoka żelaza na Półwyspie Iberyjskim rozpoczęła się około 850 r. p.n.e., to przedmioty ze złota znalezione w skarbcu z Villeny datuje się na okres 1500–1200 r. p.n.e. Jak więc te dwa żelazne artefakty mogły zostać włączone do skarbu z epoki brązu?

Aby rozwiązać tę zagadkę, naukowcy poddali artefakty badaniom spektrometrii masowej i zbadali zawartość niklu. Wyniki pokazały, że artefakty te wykonane są z żelaza meteorytowego, a nie z rudy żelaza pochodzącej ze skorupy ziemskiej.

Wiadomo, że żelazo pochodzące z meteorytów ma znacznie wyższą zawartość niklu niż żelazo znajdujące się na powierzchni Ziemi. Stanowiło to najsilniejszy jak dotąd dowód na to, że oba artefakty ze Skarbu Villeny pochodzą z pozaziemskiego źródła. Przetwarzanie żelaza pozyskanego z meteorytów pomiędzy 1400 a 1200 r. p.n.e. pokazało, jak bardzo zaawansowana była wówczas obróbka metali.

Naukowcy przyznają, że trudno jest wyciągnąć ostateczne wnioski, gdyż obiekty są mocno skorodowane. Uważają jednak, że dzięki zastosowaniu nowszych, bardziej czułych technik analizy odkrycie to można poprzeć solidniejszymi dowodami.

Praca została opublikowana w czasopiśmie Trabajos de Prehistoria i przeszła do historii jako pierwsze dwa artefakty wykonane z żelaza meteorytowego na Półwyspie Iberyjskim.