Her prostat ameliyat gerektirmez

Prostatta saptanan her büyüme kanser değildir.

Tanı konduktan sonra ilk ayrım, sorunun iyi huylu mu, kanserli mi, yoksa enfeksiyon kaynaklı mı olduğunun belirlenmesidir.

- BPH (iyi huylu büyüme): En sık rastlanan durumdur.

- Prostat kanseri: Genellikle ileri yaşta yavaş seyirli olur.

- Prostatit: Antibiyotikle tedavi edilebilir.

Her birinin tedavi yolu ayrıdır. Acele değil, netlik ve planlama gerekir.

(Kaynak: Cleveland Clinic – Prostate Conditions and Treatments)

Ameliyat ne zaman gündeme gelir?

İlaçların yetersiz kaldığı, şikâyetlerin hayatı etkilediği ya da kanserin yayılma riski taşıdığı durumlarda cerrahi tedavi düşünülür.

- Prostatektomi: Prostatın tamamen çıkarılmasıdır.

- TURP (Kapalı ameliyat): BPH’de sık tercih edilir, idrar akışı düzeltilir.

- Robotik cerrahi: Daha az kanama, kısa hastanede kalış ve hızlı iyileşme sağlar.

(Kaynak: European Association of Urology – Surgical Management of Prostate Disorders) Ancak her yöntem her hastaya uygun değildir.

Yaş, prostatın büyüklüğü ve diğer hastalıklar karar sürecini belirler.

Cinsellik ve idrar kontrolü etkilenir mi?

Prostat ameliyatı sonrası yaşanan en önemli iki sorun:

- İdrar kaçırma (inkontinans)

- Sertleşme bozukluğu (erektil disfonksiyon)

Bunların görülme riski, seçilen yönteme ve cerrahın deneyimine göre değişir. Robotik cerrahi bu açıdan daha avantajlı kabul edilir. Ancak hiçbir yöntemin sıfır risk taşıdığı söylenemez.

(Kaynak: Harvard Health–Life after prostate surgery) Bazı hastalar bu riskleri göze almaz ve takip etmeyi seçer. Bazıları ise erken müdahaleyi tercih eder. Bu yüzden karar bireyseldir.

Sonuç: Cesaret değil bilgi gerekir

Prostat hastalıklarıyla yüzleşmek erkeklikten değil, sağlık bilincinden geçer. Her durum ameliyat gerektirmez. Ama her belirti de “önemsizdir” diyerek ertelenemez. Bilgiyle hareket eden hasta, en doğru kararı en az pişmanlıkla verir.

Alternatif tedaviler gerçekten alternatif mi?

Bazı hastalar, “doğal çözümler” ya da “bitkisel destekler” ile tedaviyi geciktirmek ister.

Ancak hiçbir alternatif ürün, prostat kanseri ya da BPH tedavisinin yerini tutmaz.

- Kabak çekirdeği yağı, saw palmetto gibi ürünler ancak destekleyici olabilir.İlaç yerine geçmezler.

(Kaynak: Journal of Men’s Health – Herbal supplements in prostate health) Alternatifler, doktor bilgisi dışında kullanıldığında zaman kaybına ve geç kalınmış müdahalelere yol açabilir

‘Bekle ve Gör’ yöntemi ne demek?

Bazı prostat kanserleri yavaş ilerler. Bu nedenle özellikle

75 yaş üstü,

ciddi başka hastalıkları olan ya da düşük riskli tümörlere sahip erkeklerde aktif izlem (active surveillance) ya da bekle-gör (watchful waiting) stratejisi uygulanabilir.

- Düzenli PSA takibi

- Belirtiler artarsa müdahale

- Gereksiz ameliyat ve riskten kaçınma

(Kaynak: National Cancer Institute – Prostate cancer: treatment options by stage)

Bu yaklaşımda amaç, yaşam kalitesini bozmadan olası riskleri yönetmektir.

Tedavide karar hastaya özeldir

Prostat kanseri teşhisi konan iki hasta, aynı yaşta ve aynı PSA değerine sahip olsa bile tedavi yolları farklı olabilir. Çünkü:

- Birinin kanseri agresiftir, diğerininki yavaş ilerler.

- Birinin başka hastalıkları vardır.

- Birinin yaşam beklentisi 20 yıl, diğerininki 5 yıl olabilir.

(Kaynak: American Cancer Society – Individualizing prostate cancer treatment) Bu yüzden tedavi kararı, sadece tıbbi değil aynı zamanda kişisel bir tercihtir. Hekimle birlikte değerlendirilmelidir.

İlaç tedavisiyle hayat kalitesi düzelebilir

BPH tanısı alan hastalarda ilk adım çoğu zaman ilaçla tedavidir. Kullanılan başlıca ilaçlar:

- Alfa blokerler: İdrar yolunu gevşetir (örneğin tamsulosin)

- 5-alfa redüktaz inhibitörleri: Prostatı küçültür (örneğin finasterid)

- Kombine tedaviler: Her iki grubu birlikte kullanmak

(Kaynak: Mayo Clinic – BPH medications overview)

İlaçlar, özellikle erken dönemde şikayetleri azaltır. Ancak bazı hastalarda yan etkiler (baş dönmesi, libido azalması) görülebilir.

YARIN: KEMİK ERİMESİ

- Kemik erimesi nasıl fark edilmeden ilerliyor?

- Kadın mı daha riskli, erkeklerde mi daha ölümcül?

- Kemik yoğunluğu nasıl ölçülür, hangi değer kırmızı alarmdır?

- Kalsiyum mu D vitamini mi K2 mi?

- Evde kırık riskini ölçen testler

- Hangi ilaçlar, hangi takviyeler, hangi egzersizler?

- Takviyelerin perde arkası