Klimaatbescherming | Hamburgs toekomstige beslissing: het succes van de weg

Hamburg zet nieuwe maatstaven op het gebied van klimaatbescherming: een meerderheid van de kiesgerechtigden stemde zondag in een referendum voor strengere klimaatdoelen. "Hamburg is nu de enige deelstaat waarvan de inwoners een eigen klimaatwet hebben aangenomen", verklaarden de initiatiefnemers van het zogenaamde "toekomstreferendum" hun succes. "Omdat ze ervoor hebben gekozen niet langer stil te zitten en de nodige maatregelen te nemen." Het klimaatbeleid van Hamburg wordt voortaan sociaal, voorspelbaar en verantwoord.

Het Hamburgse parlement en de rood-groene senaat moeten de klimaatneutraliteit van de stad daarom met vijf jaar vervroegen, tot 2040. Volgens het Staatskieskommissariaat stemden meer dan 300.000 mensen vóór het besluit, terwijl ongeveer 267.000 mensen tegen stemden. De opkomst bedroeg volgens de huidige cijfers 43,6 procent.

Het nieuwe wetsvoorstel stelt jaarlijkse _CO2- plafonds voor. Specifieke doelstellingen voor sectoren zoals transport, industrie, huishoudens en bedrijven zullen worden afgeleid uit het klimaatplan van de stad, dat regelmatig zal worden bijgewerkt. Een monitoringsysteem zal de naleving van de tussentijdse doelstellingen controleren. Indien een doelstelling niet wordt gehaald, zullen er onmiddellijk actieprogramma's worden geïmplementeerd – verplicht en buiten het parlement om.

De eerste burgemeester van Hamburg, Peter Tschentscher (SPD), reageerde voorzichtig. Hoewel hij de uitslag respecteerde, had het initiatief geen concrete maatregelen gepresenteerd om de doelstelling voor 2040 te halen. Tschentscher pleitte voor een brede maatschappelijke inspanning: "Alleen samen kunnen we de huidige doelen bereiken – en vooral de extra doelen die door het referendum zijn opgelegd."

Zaken en ambachten zijn er niet blij mee

Kritiek komt ook uit het Hamburgse bedrijfsleven. De Kamer van Koophandel, de Industrievereniging, de Kamer van Ambachten en diverse vastgoedverenigingen hadden zich eerder al tegen het besluit uitgesproken. Terwijl de Kamer zelf streeft naar klimaatneutraliteit in 2040, sprak president Norbert Aust over "rigide richtlijnen" en "bureaucratische commissies" waar de Hanzestad nu mee te maken heeft. Dit is volgens hem niet de juiste weg naar marktgestuurde klimaatbescherming. Hij zei echter wel dat de stad constructief wil bijdragen aan de implementatie ervan.

Het volksinitiatief werd gelanceerd door de klimaatbeweging Fridays for Future . Meer dan 160 maatschappelijke organisaties, bedrijven en culturele instellingen steunden de actie onlangs, waaronder de milieuorganisaties BUND, Greenpeace en NABU, vakbond Verdi en FC St. Pauli.

GroenLinks tegen referendum

De Senaat en, met uitzondering van Die Linke, alle fracties in de gemeenteraad waren tegen aanscherping van de klimaatdoelstellingen. Een opvallende uitzondering was echter dat de Groenen zich als fractie tegen het toekomstige besluit verzetten, maar het als partij steunden.

Na de bekendmaking van de uitslag ziet Rosa Dom, vicefractieleider van de Groenen, echter meer kansen dan risico's in de wet: "De inwoners van Hamburg hebben vandaag een precedent geschapen dat veel verder reikt dan de stadsgrenzen." In een tijd waarin klimaatbescherming in veel delen van de wereld ter discussie staat, heeft Hamburg laten zien: "Deze stad geeft niet op – ze wil vooroplopen."

Een rapport in opdracht van het Hamburger Institut en het Öko-Institut (Institut für Gesellschaft für Ecologie) beschrijft ingrijpende veranderingen die verband houden met de nieuwe klimaatdoelstelling. Zo moeten alle gas- en olieverwarmingssystemen in woningen en utiliteitsbouw vóór 2040 vervangen zijn en moet het volledige gasnet worden afgesloten. De renovatie van bestaande gebouwen moet aanzienlijk worden versneld. Ook de installatie van verwarmingssystemen op basis van hernieuwbare energiebronnen, zoals warmtepompen, moet nu worden versneld.

Op het gebied van transport beveelt het rapport een nieuwe snelheidslimiet van 30 km/u in de hele stad aan, evenals een aanzienlijke vermindering van het autoverkeer. Milieuzones voor de haven worden overwogen. In de industrie moeten fossiele brandstoffen zoals aardgas, petroleumcokes en raffinaderijgas volledig worden vervangen door waterstof of e-brandstoffen. Bovendien is volledige elektrificatie van de mobiliteit uiterlijk in 2040 noodzakelijk.

De Hamburgse locoburgemeester en senator voor Milieu, Katharina Fegebank (Groenen), riep maandag op tot steun van de federale regering en de EU: "We leven in een tijd van terugdraaiing van het klimaatbeleid, waarin klimaatdoelstellingen openlijk in twijfel worden getrokken – zowel in Duitsland als in Europa." Het besluit is een positief signaal, maar Hamburg kan de uitvoering ervan niet alleen aan.