UNESCO-werelderfgoedlocaties in Duitsland: 54 fascinerende bestemmingen voor Werelderfgoeddag 2025

Het Schwerin Residensemble werd op 27 juli 2024 toegevoegd aan de UNESCO-werelderfgoedlijst. Het complex omvat het kasteel van Schwerin en meer dan 30 andere historische gebouwen en tuinen. Volgens UNESCO getuigt het van “de laatste bloei van de hofcultuur en paleisarchitectuur in het 19e-eeuwse Europa.”

Bron: imago images/Shotshop

Herrnhut is de oorsprong van de Evangelisch-Evangelische Kerk. Religieuze vluchtelingen uit Moravië stichtten de stad in 1722. De ontbrekende 'd' in de naam van de gemeente, 'Brüdergemeine', is te wijten aan de taal van die tijd, toen men nog over de gemeenschap sprak. UNESCO riep het kleine Saksische stadje in juli 2024 uit tot werelderfgoed.

Bron: IMAGO/Sylvio Dittrich

De Oude Synagoge van Erfurt wordt beschouwd als een van de oudste synagogen in Centraal-Europa die tot aan het dak bewaard is gebleven. UNESCO heeft het Joods-middeleeuwse erfgoed in de hoofdstad van de deelstaat Thüringen in september 2023 tot nieuw werelderfgoed verklaard.

Bron: IMAGO/Paul-Philipp Braun

Verschillende delen van de voormalige Romeinse grensmuur Limes staan ​​op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. In 2021 wees het Werelderfgoedcomité ook het gedeelte langs de Donau aan als werelderfgoed. In het stadsgebied van Passau, waar de Donau, de Inn en de Ilz samenvloeien, zijn verschillende resten van Romeinse bouwwerken te vinden.

Bron: imago images/Westend61

De uitvaartzaal op de Joodse begraafplaats in Mainz. In juli 2021 heeft het Werelderfgoedcomité de zogenoemde SchUM-locaties in Speyer, Worms en Mainz tot UNESCO-werelderfgoed verklaard. Daartoe behoren onder meer het Joodse Hof Speyer, de synagogewijk Worms en de oude Joodse begraafplaatsen in Worms en Mainz. In de middeleeuwen vormden de steden het centrum van het Joodse leven in Duitsland en elders in Europa. Het woord ShUM is samengesteld uit de Hebreeuwse beginletters van de middeleeuwse namen van steden.

Bron: imago images/alimdi

Sinds 2021 behoort de Neder-Germaanse Limes ook tot het UNESCO-werelderfgoed in Duitsland. De grensmuur strekte zich ooit uit over 400 kilometer tussen de Romeinse provincie Neder-Germanië en het vrije Germanië; de Rijn fungeerde ook als grens langs dit traject. De restanten van de grensmuur liggen vaak onder de grond, maar bezoekers van het Archeologisch Park Xanten kunnen zich toch een beeld vormen van het Romeinse leven in deze regio. Bovenop de overblijfselen in de grond werden gereconstrueerde structuren gebouwd.

Bron: imago images/Jochen Tack

De Mathildenhöhe in Darmstadt wordt beschouwd als de bakermat van de Bauhaus-stijl. Weelderige Art Nouveau-ornamenten, strakke gevels, nieuwe woonvormen en huizen die tot het laatste kopje thee zijn ontworpen, zijn kenmerkend voor deze stijl. In 2021 werd de kunstenaarskolonie aldaar daarom door UNESCO tot werelderfgoed verklaard.

Bron: imago images/Zoonar

Het kuurpark in Bad Kissingen. In 2021 riep UNESCO elf Europese steden uit tot transnationaal werelderfgoed onder de titel “De belangrijkste kuuroorden van Europa”. Drie daarvan bevinden zich in Duitsland. Er zijn nog steeds complete architectonische ensembles te vinden die getuigen van de kuurcultuur: Baden-Baden, Bad Kissingen en Bad Ems.

Bron: imago stock&people

Een vleugje Venetië in de Beierse stad Augsburg: het waterbeheersysteem van de stad werd al in de 13e eeuw ontwikkeld, terwijl het kanaalsysteem en de watertorens met pompstations dateren uit de 15e tot en met de 17e eeuw. Daarmee beschikt Augsburg over een van de oudste nog bestaande, nog functionerende watersystemen.

Bron: imago images / Michael Eichhammer

Het mijnbouwgebied Erzgebirge/Krušnohoří is een van de twee jongste werelderfgoedlocaties in Duitsland (en Tsjechië). Daartoe behoort onder meer de 807 meter hoge Scheibenberg, een van de drie grote basaltbergen in het Westelijke Ertsgebergte (samen met de Bärenstein en de Pöhlberg) en een van de meest opvallende geotopen van Duitsland.

Bron: imago images/Rainer Weisflog

De Naumburger Dom van St. Peter en Paul wordt beschouwd als een getuigenis van de middeleeuwse architectuur van de 13e eeuw en staat sinds 2018 op de Werelderfgoedlijst. UNESCO beschrijft de kathedraal met zijn sculpturen en glas-in-loodramen als een "buitengewoon kunstwerk" en "een meesterwerk van menselijke creativiteit".

Bron: imagoimages/Olaf Döring

Haithabu – klinkt niet als Duitsland, maar het ligt in Sleeswijk-Holstein! Deze voormalige Vikingnederzetting vormt samen met de vestinglinie Danevirke een werelderfgoed. Haithabu wordt beschouwd als een archeologische vindplaats met overblijfselen van een handelsstad uit het eerste en tweede millennium. Straten, gebouwen, begraafplaatsen en een haven werden gedeeltelijk blootgelegd.

Bron: imagoimages/blickwinkel

De Vogelherdgrot in de Lonevallei is een karstgrot. In 1931 werden er kunstwerken gevonden die behoren tot de oudste ter wereld, waaronder muziekinstrumenten. Als bewijs dat de eerste moderne mensen zich in Europa vestigden, werden de grotten en ijstijdkunst van de Schwäbische Alb in 2017 tot werelderfgoed verklaard.

Bron: imago images/Arnulf Hettrich

Het architectonische werk van Le Corbusier wordt beschouwd als een “uitzonderlijke bijdrage aan het modernisme”. In totaal staan ​​er 17 gebouwen in Argentinië, België, Duitsland, Frankrijk, India, Japan en Zwitserland. Deze gebouwen moeten eenheid en globalisme illustreren. In Duitsland bevindt het gebouw zich in de Weissenhofsiedlung in Stuttgart.

Bron: imago images/Arnulf Hettrich

De Speicherstadt en het Kontorhausviertel met het Chilehaus in Hamburg zijn niet alleen een bestemming voor toeristen. Volgens UNESCO worden ze ook beschouwd als een ‘uniek ensemble van maritieme pakhuizen en modernistische kantoorgebouwen’. Ze zijn dan ook een uiting van de snelle internationale handel in de late 19e en vroege 20e eeuw.

Bron: imago images / Panthermedia

Kasteel Covey, ook wel Civitas Covey genoemd, is een overblijfsel van de Karolingische architectonische en monastieke cultuur en staat, samen met de Karolingische westbouw, op de Werelderfgoedlijst.

Bron: imagoimages/blickwinkel

Wereldberoemd zijn de waterpartijen van het Bergpark Wilhelmshöhe in Kassel – het water kronkelt door het hele park. Het Herculesbeeld torent hoog boven de stad uit, al van veraf zichtbaar. Het Bergpark Wilhelmshöhe is “een indrukwekkend voorbeeld van absolutistische landschapsarchitectuur en een uniek barok kunstwerk”, aldus UNESCO, en riep het park in 2013 uit tot werelderfgoed.

Bron: imago images/Westend61

Tegenwoordig is Bayreuth niet alleen een bestemming voor liefhebbers van klassieke muziek. Ook in de barokperiode kwamen theaterliefhebbers bijeen in de Markgrafelijke Opera om samen cultuur te beleven.

Bron: Loïc Lagarde

Prehistorische paalwoningen in Europa vertellen onderzoekers en archeologen veel over vroegere agrarische samenlevingen en de structuur van nederzettingen duizenden jaren geleden. In Duitsland behoren de gebieden in het Alpengebied en in Baden-Württemberg, zoals hier in Unteruhldingen aan het Bodenmeer, tot het Werelderfgoed.

Bron: imago images/imagebroker

Het eerste gebouw van de beroemde architect Walter Gropius is de Fagusfabriek in Alfeld, Nedersaksen. Volgens UNESCO wordt de Fagusfabriek beschouwd als het eerste moderne gebouw en "het originele werk van de moderne industriële architectuur".

Bron: imago images / Westend61

In 2011 werd het gebied uitgeroepen tot transnationaal werelderfgoed vanwege ‘een uitzonderlijk voorbeeld van ongerepte, complexe gematigde loofbossen’. In Duitsland behoren het hier afgebeelde Müritz-Nationaalpark in Mecklenburg-Vorpommern, het Grumsiner Wald in Brandenburg, het Nationaal Park Kellerwald-Edersee in Hessen, het Nationaal Park Jasmund op Rügen in Mecklenburg-Vorpommern en het Nationaal Park Hainich in Thüringen tot het Werelderfgoed.

Bron: imagoimages/Andreas Vitting

De Waddenzee in Noord-Duitsland, Nederland en Denemarken geldt wereldwijd als een uniek biotoop. Er leven meer dan 10.000 dier- en plantensoorten en er passeren zo'n twaalf miljoen trekvogels. De Waddenzee heeft daarom invloed op de biodiversiteit wereldwijd.

Bron: imagoafbeeldingen / blickwinkel

Sinds 2008 staan ​​in Berlijn vijf modernistische woonwijken op de Werelderfgoedlijst. Tot de groep behoren naast het Schillerpark (foto) ook de volgende wijken, die tussen 1913 en 1934 werden gebouwd toen er behoefte was aan meer woonruimte in de stad: Tuinstad Falkenberg in Treptow, Woonwijk Britz in Neukölln, Woonwijk Carl Legien, Witte Stad in Reinickendorf en Woonwijk Siemensstadt.

Bron: imago images/Jürgen Ritter

De oude binnenstad van Regensburg is een zeer goed bewaard gebleven middeleeuwse handelsstad en is volgens UNESCO bijzonder goed bewaard gebleven als “politiek centrum van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie.”

Bron: imago images/Westend61

Het Romeinse fort Saalburg in Bad Homburg is een van de bouwwerken die het verhaal van het Romeinse Rijk in Europa vertellen. De grenzen zijn 550 kilometer lang en staan ​​sinds 2005 op de Werelderfgoedlijst. In Duitsland omvat dit de Boven-Germaans-Raetische Limes.

Bron: imagoimages/blickwinkel

Het Muskau Park met zijn kasteel geldt als ‘baanbrekend voor een meesterlijk ontworpen landschap’. Sinds 2004 is het grensoverschrijdende park in Opper-Lausitz (in Polen bekend als Mużakowski Park) een werelderfgoed.

Bron: imago images / robertharding

De Roland van Bremen voor het stadhuis herdenkt sinds 1404 de legeraanvoerder, een neef van Karel de Grote. Het beeldt de keizer op de markt uit en pleit voor marktrechten – en is een van de weinige gebouwen in de oude stad die de Tweede Wereldoorlog heeft overleefd. Sinds 2004 staat het ensemble op de Werelderfgoedlijst.

Bron: imago images/Shotshop

Kastelen en paleizen, wijngaarden en wandelpaden – maar de Boven Midden-Rijnvallei is nog veel meer. Vroeger was het gebied langs de Rijn een van de belangrijkste handelsroutes die het Middellandse Zeegebied met Scandinavië verbond.

Bron: imago images/Westend61

De oude stad van Stralsund met de St. Nicolaaskerk, het stadhuis en de Oude Markt werd in 2002 samen met de oude stad van Wismar op de Werelderfgoedlijst geplaatst. Beide zijn volgens UNESCO "indrukwekkende voorbeelden van baksteengotiek" en vertegenwoordigen daarmee "de rijkdom, regionale invloed en macht van de Hanze" in de door Zweden beïnvloede barokperiode.

Bron: imago images/imagebroker

Het industriecomplex Zeche Zollverein in Essen geldt als een indrukwekkend industrieel gebouw en industrieel monument, maar volgens UNESCO is het ook een “architectonische uitdrukking van de Bauhaus-vormentaal”. Het complex is geheel bewaard gebleven en dient tegenwoordig onder andere als evenementenlocatie. Sinds 2001 staat het op de Werelderfgoedlijst.

Bron: imago images/Rupert Oberhäuser

De Munster van St. Maria en St. Marcus op het eiland Reichenau in het Bodenmeer is een voormalig benedictijnenklooster uit de middeleeuwen. Volgens UNESCO hebben de kerken “elementen van de Karolingische, Ottonische en Salische architectuur bewaard”, die het klooster in 2000 tot Werelderfgoed verklaarde.

Bron: imago images/sepp spiegel

De Bijbeltoren en het kasteel Wörlitz maken deel uit van de landschapstuin Dessau-Wörlitz in Saksen-Anhalt en staan ​​sinds 2000 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het tuinrijk is gebouwd naar Engels model.

Bron: imago images/imagebroker

Het Museumsinsel in Berlijn is een voorbeeld van hoe gebouwen samensmelten met tentoonstellingen, aldus UNESCO, die in 1999 het Spree-eiland aan de lijst toevoegde. Op het eiland bevinden zich het Bode Museum, helemaal op het puntje van het eiland, het Pergamon Museum, het Altes Museum, het Neues Museum en de Alte Nationalgalerie.

Bron: imago images/Michael Kneffel

De Wartburg is een van de belangrijkste gebouwen voor de Lutheranen. Dit is waar Maarten Luther zijn Bijbel schreef; De kamer waarin hij werkte is tegenwoordig toegankelijk voor publiek. Het culturele en religieuze erfgoed van de Wartburg is onomstreden; sinds 1999 staat het gebouw op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

Bron: imago images/Panthermedia

Goethe en Schiller woonden en werkten hier, soms zelfs samen, en zorgden ervoor dat Weimar, Thüringen, tijdens de periode van het Weimar classicisme een centrum werd voor Europese geesteswetenschappers. Ook vandaag de dag zijn er nog overal in de stad sporen van deze schrijvers te vinden, bijvoorbeeld bij het standbeeld voor het Duitse Nationaal Theater.

Bron: imago images / imagebroker

Een standbeeld van Maarten Luther herdenkt Maarten Luther op het marktplein in de Lutherstadt Eisleben. Het monument werd in 1996, samen met het monument in Wittenberg, toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst omdat het hier om “plaatsen van beslissende gebeurtenissen van de Reformatie” ging die van groot belang waren voor het culturele en spirituele leven.

Bron: imagoimages/Schöning

In Weimar toont het nieuwe Bauhaus Museum memorabilia uit het “tijdperk van radicale vernieuwing in architectuur en design”, schrijft UNESCO. Het Bauhaus Weimar werd op de lijst opgenomen, samen met locaties in Dessau en Bernau – hier begon de ‘bloei van de moderniteit’ voordat deze zich over de hele wereld verspreidde.

Bron: imago images/imagebroker

533 traptreden leiden naar de Dom van Keulen, een van de hoogste gebouwen in Duitsland. Het werd gebouwd in de 13e eeuw en wordt volgens UNESCO beschouwd als een "meesterwerk van gotische architectuur" en "een bewijs van de kracht en duurzaamheid van het christelijk geloof in Europa". In 1996 werd de kathedraal toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst.

Bron: imago images/CoverSpot

Op de opgravingslocatie Messelgroeve bij Darmstadt kunnen mensen zelfstandig op onderzoek uitgaan. De fossiele afzetting en de vondsten die erin zijn gedaan, vertellen over de vroege evolutie van zoogdieren en ‘documenteren de ontwikkelingsgeschiedenis van de aarde 48 miljoen jaar geleden’, aldus UNESCO, die de kuil in 1995 tot werelderfgoed verklaarde.

Bron: imago images / Rolf Braun

Ook het Saarland heeft een werelderfgoed: de Völklinger Hütte werd in 1873 als ijzersmelterij opgericht en is vandaag de dag de enige bewaard gebleven ijzersmelterij uit de bloeitijd van de ijzer- en staalindustrie. Als ‘uiting van grensoverschrijdende industrialisatie in Europa’ werd het in 1994 toegevoegd aan de UNESCO-lijst.

Bron: imago images / Becker&Bredel

De oude binnenstad van Quedlinburg met de kapittelkerk en het kasteel behoort tot de toeristische hoogtepunten in de Harz. Er zijn ongeveer 1.300 bewaard gebleven vakwerkhuizen die dateren uit de middeleeuwen en sommige zijn 600 jaar oud.

Bron: imago-afbeeldingen / Steffen Schellhorn

Er zijn nauwelijks middeleeuwse kloostercomplexen ten noorden van de Alpen die zo goed bewaard zijn gebleven als het klooster van Maulbronn. In zijn bloeitijd had het een “grote invloed op de verspreiding van de gotische architectuur”, aldus UNESCO, die het ensemble in 1993 op de Werelderfgoedlijst plaatste.

Bron: imago images/Cavan Images

De oude binnenstad van Bamberg in Franken werd in 1993 door UNESCO erkend als een "uniek en zeer goed bewaard gebleven stedelijk kunstwerk". De motivering luidt dat het een "synthese van architectuur uit de Hoge Middeleeuwen en de Barok" vormt en dat de geschiedenis van de 11e tot en met de 18e eeuw tot leven komt.

Bron: imago images/Westend61

Wie geïnteresseerd is in industrie en mijnbouw, moet zeker een bezoek brengen aan het Werelderfgoed Mijn Rammelsberg in het Harzgebergte. Samen met de oude binnenstad van Goslar en het waterbeheersysteem van de Oberharz is dit “meesterwerk van mijnbouw en techniek en een voorbeeld van bestuur en handel in de middeleeuwen en de renaissance” sinds 1992 werelderfgoed.

Bron: imago-afbeeldingen / Schöning

De abdij van Lorsch werd gebouwd tijdens de Karolingische periode en wordt beschouwd als een van de “belangrijkste overblijfselen van de pre-romaanse architectuur in Duitsland”. Al in 1991 werd het op de UNESCO-lijst geplaatst.

Bron: imago images/UJ Alexander

Volgens UNESCO zijn de paleizen en parken van Berlijn en Potsdam niet alleen symbolen van macht, maar ook van hereniging. Al in 1990 werden de paleizen en parken van Potsdam en Berlijn opgenomen in de lijst als “architectonische en landschappelijke meesterwerken”. Daartoe behoort ook het Slot Sanssouci met zijn indrukwekkende tuin.

Bron: imagoimages/blickwinkel

De historische binnenstad van Lübeck met haar dom en molenvijver is niet alleen prachtig, maar illustreert ook de "macht van de Hanze, het verbond van handelssteden", die Lübeck ooit tot een handelscentrum van Noord-Europa maakte, aldus UNESCO.

Bron: imago images/Volker Preußer

Trier is de oudste stad van Duitsland. Architectonische monumenten uit de Romeinse tijd, maar ook de Dom van Trier en de Onze-Lieve-Vrouwekerk zijn daarom populaire bestemmingen voor geschiedenisliefhebbers. Trier werd in 1986 door UNESCO erkend en behoort daarmee tot het oudste werelderfgoed van Duitsland.

Bron: imago images/Eibner

De Mariendom en de voormalige benedictijnenabdijkerk St. Michael staan ​​op de UNESCO-werelderfgoedlijst van Hildesheim. Het ensemble getuigt van de ‘religieuze kunst in het Heilige Roomse Rijk’, aldus UNESCO, die de kerken in 1985 aan haar lijst toevoegde.

Bron: imagoimages/Schöning

Het jachtslot Falkenlust in het Rijnland is via een laan en het uitgestrekte kasteelpark verbonden met kasteel Augustusburg. Het ensemble in Brühl is een van de belangrijkste barok- en rococogebouwen in Duitsland en staat sinds 1984 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

Bron: imago images/Manngold

Het is niet het prachtige landschap rondom de bedevaartskerk van Wies, maar de plek zelf die het tot Werelderfgoed maakt. Volgens UNESCO is de kerk een getuigenis van de Beierse Rococo en levende religieuze tradities. In 1984 werd de bedevaartskerk uit 1745 toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst.

Bron: imago images/Westend61

De Residentie van Würzburg staat al bijzonder lang op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Al in 1981 kwam het 18e-eeuwse woonhuis met binnentuin en woonplein op de lijst terecht.

Bron: imago images/Panthermedia

De Dom van Speyer in Rijnland-Palts geldt als de grootste romaanse kerk ter wereld en is daarmee volgens UNESCO ook een "mijlpaal in de geschiedenis van de romaanse architectuur". Als cultureel erfgoed werd het in 1981 toegevoegd aan de UNESCO-lijst. Het was daarmee het tweede Duitse gebouw ooit dat deze status kreeg.

Bron: imago images/rheinmainfoto

Geen enkel Duits bouwwerk staat langer op de UNESCO-werelderfgoedlijst dan de Dom van Aken. De kerk, gebouwd tussen 790 en 800, was het eerste Duitse gebouw op de lijst; De kathedraal werd in 1978 toegevoegd. Volgens UNESCO wordt ze beschouwd als een "artistiek en architectonisch meesterwerk en een symbool van de eenwording en heropleving van West-Europa na het einde van het Romeinse Rijk".

Bron: imagoimages/blickwinkel