Herstel de waarheid

Als vertegenwoordiger van de coördinatie van de diocesane commissies voor de bescherming van minderjarigen en kwetsbare volwassenen heb ik deelgenomen aan de zogenaamde ‘instructiecommissies’ van de procedures voor het toekennen van financiële compensatie aan slachtoffers van seksueel misbruik gepleegd binnen de katholieke kerk. Nadat ik veel nieuws heb gelezen over de manier waarop dit proces plaatsvindt, voel ik de behoefte om de zaken recht te zetten. Ik doe dit op basis van mijn directe kennis van een aanzienlijk aantal zaken en ook op basis van indirecte kennis van andere zaken die door deze commissies zijn geanalyseerd.

In deze rapporten staat dat de slachtoffers zeer ontevreden zijn over dit proces. Ze beschuldigen het van bureaucratie, van ongevoeligheid en gebrek aan empathie en van het feit dat het bijdraagt ​​aan hun hernieuwde slachtofferschap. Het blijkt dat ‘de slachtoffers’ slechts een paar mensen zijn (steeds dezelfde) die systematisch toegang hebben tot de media. De mening van deze mensen verdient al mijn respect, maar zij kunnen niet spreken voor de anderen die deze mening niet delen en die zich niet tot de media begeven, omdat zij hun privacy uiteraard zoveel mogelijk willen beschermen. Ik moet zeggen dat dit een zeer vertekende weergave is van de werkelijkheid. Een beeld dat andere slachtoffers ervan weerhoudt om een ​​verzoek in te dienen voor allerlei vormen van ondersteuning (en financiële compensatie is niet het enige). Zij hebben, om begrijpelijke redenen, nog niet de moed verzameld om een ​​verzoek in te dienen.

Overigens is het voorstel om aan alle slachtoffers één bedrag toe te kennen, dat nog steeds door deze critici van het proces wordt bepleit, ook niet in het voordeel van de slachtoffers. Deze waarde zou slechts symbolisch moeten zijn en dat is niet de bedoeling gezien de regelgeving die dit proces beheerst. Deze waarde moet in verhouding staan ​​tot de ernst van het misbruik en de schade die hierdoor is veroorzaakt. Het is niet de bedoeling om de waarde zo hoog te maken dat deze schade teniet wordt gedaan (wat onmogelijk is), alsof het een prijs is. Proportioneel betekent niet gelijkwaardig en compenseren betekent niet repareren. Maar echte compensatie moet effectief zijn en mag niet beperkt blijven tot een symbolische waarde.

Ik moet allereerst zeggen dat mijn medewerking aan dit proces van het luisteren naar de vermeende slachtoffers mij bijna toestaat om, zonder overdrijving, te zeggen dat ik hierdoor meer heb geleerd over de aard en de omvang van de schade die door deze misdrijven is veroorzaakt dan mijn ervaring van meer dan dertig jaar als rechter in het strafrechtelijke domein (waar deze misdrijven, gepleegd in de meest uiteenlopende contexten, tot de meest voorkomende behoren). Bij rechtszaken richt de analyse zich vooral op het bewijzen van de feiten die het misbruik zelf vormen. Er wordt niet zozeer gekeken naar de omvang van de schade die het slachtoffer is toegebracht. Er wordt gekeken naar het onmiddellijke effect van deze schade, en niet (zoals blijkt uit de gevallen die we hebben geanalyseerd in de ‘onderzoekscommissies’) naar het langdurige effect over een levensduur van meerdere decennia. En inderdaad, de gevolgen zijn tientallen jaren na de gebeurtenissen nog steeds pijnlijk.

In de overgrote meerderheid van de gevallen (ik zeg niet dat er geen uitzonderingen zijn) geven slachtoffers aan dat ze het moeilijk vinden om over het probleem te praten, maar dat ze zich achteraf erg opgelucht voelen, alsof ze van een enorme last zijn bevrijd. Er moet rekening mee worden gehouden dat ze bijna altijd tientallen jaren lang aan niemand (zelfs niet aan hun naaste familie en vrienden) vertelden over het misbruik dat ze hebben ondergaan. Als ze spraken, kregen ze geen erkenning, en werd er zelfs niet eens de schuld van gegeven. Nu is er iemand die echt naar hen luistert, die in hen gelooft, die hen niet de schuld geeft (en hen zelfs probeert te bevrijden van schuldgevoelens) en die gevoelig is voor hun pijn. Ze beweren dat ze vertrouwen hebben in de mensen die naar hen luisteren, iets wat anderen tot nu toe niet is overkomen.

Door naar hem te luisteren krijgt hij de moed om er met anderen over te praten (een slachtoffer sprak er na het interview voor het eerst over met de vrouw met wie hij al tientallen jaren getrouwd is). Tot dan toe hadden ze nooit de moed gehad om er met een psycholoog over te praten. Nu besluiten ze het toch te doen. Er zijn gevallen bekend van mensen die bijna zeventig jaar oud zijn en voor het eerst in hun leven psychologische ondersteuning krijgen (soms ook psychiatrische ondersteuning). Ondersteuning die ze al jaren nodig hebben, en niet alleen vanwege het seksueel misbruik waarvan ze als kind of jongere slachtoffer zijn geworden.

In veel gevallen komt het trauma van seksueel misbruik bovenop andere trauma's die ze in hun leven hebben opgelopen door opeenvolgende tragedies. De steun die ze nu kunnen krijgen, kan dit opgebouwde lijden verlichten. Een van de slachtoffers zei: " Tot nu toe was er niets anders dan duisternis in mijn leven, ik hoop alleen dat het wat grijs wordt "…

Deze gesprekken kunnen een stap zijn in een therapeutisch proces, waarvan de kosten eveneens door de Kerk worden gedragen. Ze zijn veel nuttiger dan welke financiële compensatie dan ook.

Gedurende dit hele proces is de gespecialiseerde bijdrage van de Vita Group van onschatbare waarde gebleken. Deze bijdrage komt bovenop de acties ter opleiding op het gebied van preventie die eveneens in de meest uiteenlopende kerkelijke instanties zijn uitgevoerd. Daarmee zijn al ongeveer drieduizend mensen bereikt. Een baanbrekende actie die openbare scholen graag willen navolgen.

Bij veel van deze slachtoffers bestaat nog steeds een opvallende vijandigheid jegens de Kerk. Sommigen beweren dat ze hun geloof hebben verloren door wat hun is overkomen (en ze zien dit verlies als een verlies, omdat ze vroeger geloofden in een God die van hen hield en in dit geloof de zin van hun leven vonden). Anderen zijn zo vijandig tegenover de kerk dat ze weigeren een kerk binnen te gaan, zelfs niet bij bruiloften of de doop van familieleden. Anderen beweren dat zij niet het geloof in God hebben verloren, maar alleen nog het geloof in de Kerk. Maar er zijn ook velen die de zonde en de misdaad van sommige priesters weten te onderscheiden van de vele anderen die een voorbeeld zijn van goedheid, rechtvaardigheid en samenhang.

Ik moet bekennen dat ik een diep verlangen heb dat al deze mensen hun geloof herontdekken en zich met de Kerk verzoenen. Voor hen zou het een enorm groot goed zijn (dat denk ik oprecht). Maar het is aan ons om hun opstand te begrijpen en respecteren. Wij kunnen geen aanspraak maken op een dergelijke verzoening, en kunnen dit ook niet suggereren. Het zal alleen gebeuren als en wanneer de slachtoffers dat willen.

Artikel oorspronkelijk gepubliceerd in de digitale krant “Sete Margens”