Gri fırtına kuşu uçarken neden dışkısını yapar: suya yakın ve kıskanılacak bir hassasiyetle

Kuzeydoğu Japonya'daki ıssız Funakoshi Ohshima adasının açıklarında, gri fırtına kuşu havada süzülür. Sakin bir uçuş ve az kanat çırpışıyla, okyanus yüzeyini neredeyse sıyırırcasına süzülür ve hava akımlarından yararlanarak zahmetsizce hareket eder. Oradan, suyun sadece birkaç metre yukarısında, kalamar ve küçük balıkları takip eder. Current Biology dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, bu deniz kuşu denizin üzerinde uçarken aynı kıskanılacak hassasiyetle vücudunu hafifletme fırsatını da değerlendirir ve bu tuhaf hava ritüeli sırasında vücut kütlesinin %5'ine kadarını dışkı olarak dışarı atar.

Tokyo Üniversitesi'nde araştırmacı olan Leo Uesaka liderliğindeki Japon bilim insanları, 2021-2023 yılları arasında Atlantik Cory fırtına kuşunun Asya'daki benzerleri olarak kabul edilen gri fırtına kuşlarının karınlarına küçük video kameralar yerleştirdiler. Uesaka, "Başlangıçta, deniz kuşlarının okyanus yüzeyinden nasıl havalandığını ve çoğunun avlarını denizde nasıl avladığını inceliyordum" diye itiraf ediyor.

Arka kameralar, kuşların beslenme uçuşları sırasındaki hareketlerini ayrıntılı olarak kaydetti. Sonuç: 15 farklı bireyden yaklaşık 36 saatlik video kaydında 195 dışkılama olayı kaydedildi. Neredeyse tüm dışkılamalar uçuş sırasında gerçekleşti. Şaşırtıcı bir şekilde, ilk 82 olayın yarısı kalkıştan sonraki ilk 30 saniye içinde gerçekleşti. Bazı durumlarda, fırtına kuşları dışkılayıp yere indi ve bir dakikadan kısa sürede suya geri döndü.

Pazartesi günü yayınlanan araştırma, fırtına kuşlarının havada dışkılama konusunda aktif bir tercihe sahip olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, bu modelin, bazılarının sadece dışkılama için havalanıp karaya dönebileceğini gösteriyor. SEO/BirdLife deniz programı koordinatörü Pep Arcos için bu ayrıntı gözden kaçmıyor. "Şaşırtıcı kuşların dışkılamak için uçmaya ihtiyaç duyması ve hatta bunu kasıtlı olarak yapması, bu alışkanlığa özel bir önem veriyor. Bu davranışın çok geniş kapsamlı etkileri olabilir," diye düşünüyor.

Sebepleri tam olarak anlaşılmasa da, araştırmacılar birkaç hipotez öne sürüyor. Bunlardan biri hijyen. Uçuş sırasında dışkılama, kendi dışkılarıyla teması önleyerek enfeksiyon riskini azaltabilir ve kloakal dokuyu tuzlu sudan koruyabilir. Bir diğer olasılık ise yırtıcılardan kaçınmaktır çünkü dışkı, koku veya görsel ipuçlarıyla köpekbalıklarını veya diğer deniz canlılarını çekebilir, bu nedenle dışkıyı havaya ve vücuttan uzağa atmak bir savunma stratejisi olabilir. Son olarak, fizyolojik açıdan bakıldığında, kuşların yüzerken aldıkları pozisyon, dışkılama için gereken basıncı engelleyebilir; bu, uçuş sırasında veya karada tünediklerinde gerçekleşmez.

Arcos'a göre çalışmanın en büyük zayıflığı, mekansal bağlam eksikliği. "Kuşların tam olarak nerede olduğunu bilmek için GPS'e sahip olmak ideal olurdu," diyor. Nerede beslendiklerini ve nerede dışkıladıklarını bilmek, iki alan arasında bir korelasyon veya fark olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir. Uzman, "Bu, besinleri gerçekten bir yerden başka bir yere taşıyıp taşımadıklarını anlamak için çok önemli olurdu," diye ekliyor.

Uesaka ve ekibinin bir sonraki adımı, daha uzun pil ömrüne sahip kameralar veya sıcaklık sensörleri kullanmak olacak. Amaçları, deniz kuşlarının dışkılarını denize nereye bıraktıklarını haritalayarak, bu dışkıların deniz ekolojisindeki rolünü daha iyi anlamak. Yeni çalışmanın baş yazarı, "Deniz kuşlarının balinalara benzer bir rol oynayabileceğini düşünüyorum. Dışkıları, okyanus ekosistemlerindeki besin dinamiklerinin önemli bir parçası olabilir," diyor.

Karada guanonun ötesinde

Şimdiye kadar, deniz kuşlarının dışkılama verileri neredeyse yalnızca yuvalama kolonilerindeki kara gözlemlerinden elde ediliyordu. Nature dergisinde yayınlanan yeni bir çalışma, örneğin, Antarktika'daki penguenlerin dışkılarının atmosferde yalıtım katmanları görevi gören bulutların oluşumunda kilit bir gaz olan amonyağı serbest bıraktığını vurguluyor.

Açık denizde neler olduğu büyük ölçüde bir sır olarak kalıyor. Leo Uesaka'ya göre, yeni keşif önemli ekolojik etkilere sahip. Deniz kuşlarının dışkıları azot, kükürt ve fosfor gibi besin maddeleri açısından zengindir. Araştırmacı, "Bir grup belirli bir alanda toplanırsa, tekrarlanan dışkılamaları o bölgedeki deniz ortamını önemli ölçüde zenginleştirebilir," diyor.

Tek bir bireyin dışkı miktarı çok az olsa da, milyonlarca kuşun okyanuslar üzerinde uçup dışkılamasının besin dağılımı üzerindeki kümülatif etkisi bilinmemektedir. Şu anda, yalnızca gri sırtlı fırtına kuşu da dahil olmak üzere Procellariiformes takımında 424 milyondan fazla üreyen birey olduğu tahmin edilmektedir.

Etki, öncelikle guanonun toprağı gübrelediği ve yakındaki bitki ve deniz topluluklarını etkilediği yuvalama adaları çevresinde göz önünde bulunduruldu. Uesaka, "Dokular düşünüldüğünden daha önemli," diyor. Bazı türlerin, sadece uçarken ve dışkılarken bile oynadıkları sessiz rolü anlamaya başlamak için küçük bir kamera ve bolca merak yeterli.