Türk rapinin başkaldıran ismi, 'cephanesi satırları olan' Çağrı Sinci, Cumhuriyet'e konuştu: ‘Devrimci rapçi’

"Teşkilatsız eşkıya" ve "sivil itaatsiz"; cephanesi satırları olan namı diğer Çağrı Sinci. "İsyan şart" diyor, İndigo ile birlikte söylediği "Sivil İtaatsiz" şarkısında, "artık sebeplerle ilgilen, tek sonuçla değil/ majör medyayla bilgilenme, senin bir beynin var/ baş kaldır, isyan et, yolumdan çekil!"

Türkçe rap müziğin en özgün, en isyancı, en protest ama bir o kadar da romantik ismi: "Bu sabah da sebep buldum ölmemek için ve/ bu sabahki bahanem de sensin yine/ neden bilmem sonbaharda daha güzelsin her zaman olduğundan/ yazdan bile."

Sinci, bu çağın ozanlarından. Aşkı da, sevdayı da, isyanı da, dayanışmayı da, kavgayı da satırlarından eksik etmiyor. Son albümü "Başkası" da, her duyguyu içinde barındıran albümlerinden. Solo konserleriyle birlikte Sinci, Zülfü Livaneli'nin 60'ıncı sanat yılına özel hazırlanan "Gökyüzü Herkesindir: 60 Yıllık Livaneli Efsanesi" konserlerinde, Grup Mengene (Barış Atay ve Nihat Mugil) ve An Vokal ile Livaneli şarkılarını, o konsere özel yazdığı sözlerle sahnede söylüyor. Sinci, 28 Haziran'da saat 21.00'de, hip hop orkestrası Yeraltı Sakinleri ile birlikte sevenleriyle buluşacak.

Sinci ile, son albümü "Başkası", Gökyüzü Herkesindir projesi ve yeni projeleri üzerine konuştuk.

'MÜZİĞİMİ İRDELEYEBİLİYORUM'

- Başkası albümünden başlayalım. Önceki tekli ve albümlere göre hakikaten “başka” bir albüm. Biçim ve form olarak de, tercih edilen üslup olarak de öyle. Bu rap yolculuğundaki bir başkalaşımın ilk adımı mı?

Aslında son adımı diyebiliriz. Çünkü o artık sürecin, o başkalaşım sürecinin nihayete erdiği durak burası. Çünkü artık müziğe bakışım da, müziğe yaklaşımım da, yazım üslubum da artık ilk başladığımdan bambaşka bir yerde ve bu albümde onun nişanı gibi oldu.

- Belirli bir kitleniz var. Sevenleriniz geleneksel halinizi çok tutuyor. Farklı şeyler denemeye başlandığında homurtular başlar. Bu seni korkutuyor mu?

O kadar homurtu yapılacak kadar bir tutarsız bir değişim olduğunu söyleyemem. Sadece belli detayları biraz daha öne çıkarttığım bir albüm oldu. O yüzden kendi stilimin en baskın yerlerini sunduğum için aksine daha bile çok sevildi. Yani hiç eski Ç.S. nerede diyen olmadı. Her albümden sonra ya da her şarkıdan sonra şöyle deniliyor: Artık daha iyisini yapamazsın. En iyisi bu. Benim en iyi albümüm hep beş sene önceden gelir. Şimdi 2018'de herkes, en iyi albüm "Modern Zamanlar", "Çığlık". "Çığlık" üstünden çok zaman geçti, "Karanlık"ı yaptım. Onun üstünden çok zaman geçti, şimdi de en iyi albümün "Karanlık" diyorlar. Biliyorum ki beş yıl sonra en iyisi "Başkası" olacak. Ama ben onu mukayese edebilecek kadar kendi müziğimi irdeleyebiliyorum. Bazı insanlar kendi içine bakamazlar. Bir başkasının işi gibi dinleyebiliyorum kendi işlerimi.

'UMURSAMIYORUM'

- Dinleyicilerinizin ne dedikleri sizin için önemli mi?

Ne dediklerini hiç umursamıyorum.

- Öyle mi?

Evet evet. Müziğimle ilgili söylediklerini hiç umursamıyorum. Hiç kimsenin. Onu da bir kenara bıraktım. Önceden dikkate alıyordum. Halimle, hareketimle ilgili bir şey söylerlerse zoruma gidebiliyordu. Hani bu şarkı olmuş, bu şarkı olmamış hiç umursamıyorum. Ya da "böyle şarkı yap" dediklerinde falan. Dinleyiciye bırakırsan çok tekrara düşersin.

- Başkası’nda diğer eserlerine göre, ne başka? Yaratan olarak senden dinlemek isteriz.

Topyekûn her şey aslında. Albümün temel şarkıları benim yıllar boyunca yapıp "Çok güzel oldu, dursun" dediğim şarkılar. Bir anda bir albüm haline getirdim. Sonra baktım o yolculuğa, o yolculuktaki şarkılara, hep temel konu aslında hep bir yabancılaşma üzerine. Daha içime döndüğümü fark ettim. Çünkü oturayım da şunu yazayım diye yazmıyorum artık. Oturuyorum ve yazıyorum yani. Ne yazdığıma sonra bakıyorum. Ama teknik olarak benim sesimi kullanma şeklim biraz daha oturdu. Ve bence en baskın fark, müzikal fark. Çünkü çok fazla enstrüman yerleştirdim albümün içine. Benim normalde şarkılarım başlar, söz girer, bitene kadar söz vardır. Söz bitince şarkı biter şeklindeydi. İlk olarak Savaş Ceyhan'la çalışırken bunu birazcık aşmaya çalıştık. Çığlık ve Çağrı albümlerinde. Sonra Yeraltı Sakinleri orkestrasıyla müzik yaptıktan sonra aslında şarkının tamamında söz olmaması gerektiğini de anladım. O yüzden biraz da enstrümanlara yer bıraktım. Biraz beatlere yer bıraktım.

- Peki bundan sonrası bu çizgide mi ilerleyecek?

Bilemiyorum. Bilemiyorsunuz. Hiç. Bundan sonra böyle yapacağım diyemiyorum.

MODERN ÇAĞIN OZANI

- Senin için "modern çağın ozanı" desek, katılır mısın? Hem de “lirikal kaliteye” önem verişinin altında yatan nedeni sorayım… Çünkü Başkası da bir nevi, bu etkinin en yoğun görüldüğü albümlerden biri.

Ben söze çok önem veriyorum. Daha önce de başka bir röportajda söyledim. Eğer müziksiz okunduğunda anlam ifade etmiyorsa ben o sözleri kullanmıyorum. Herkesin en iyi yaptığı şey var. Ben de kendi adıma hep sözlerimle öne çıkmak istedim. Çünkü bu, rap müziği sevmemdeki en temel etken sebeplerden biriydi, sözdü. İşi nedebiyatla olan ilişkisi beni çok bu müziğe bağladı ve ben de o ilişkiyi hep korumaya ve dozunu arttırmaya çalışıyorum.

- Edebiyattan da çok besleniyorsun...

Evet, Başkası albümünde bir çok şairden alıntılar var. Ahmet Haşim'den tut Atillâ İlhan'a, Hasan Hüseyin Korkmazgil'e kadar. Bunlar beni besliyor. Sıkıştığım noktada birazcık onların arkasına sığınarak devam ediyorum. Bu metinlerarasılığı da biraz kaliteli yapmaya çalışıyorum. Yani, bir ağacı aşılarlar gibi, yeni bir dalı aşılarlar gibi.

- İngilizce öğretmeniydin... Rap yolculuğundaki katkısı ne oldu?

Katkısından çok zararı oldu. Çok zamanımı çaldı. Tabii bu sadece öğretmenlik özelinde değil. Bu hayatta kalma kaygıları, ekonomik kaygılar... Dolayısıyla öğretmenlik yapmak zorunda olmam. Ama katkısı da oldu evet. Çok fazla hikâye biriktirdim. Çok fazla insan gördüm. Ve onlar beni besleyen hikâyeler oldu.

- Hikâyesi olan şarkılar var mı bu anlamda?

Bir hikâyedeki bir detay senin bambaşka bir şey anlatmana sebep oluyor. Bebek şarkısında olduğu gibi, o bebek tamamen gerçek. Ya da Çakmak Gazı şarkısı. Tamamen yaşanmış şeyler.

'BAŞKALDIRI HİSSİYATI KARŞILIKLI'

- Senin bir duruşun var. Politiksin, protestsin, işçinin ve emekçinin hep yanındasın. Sana "proleter rapçi" demek istiyorum...

Bizim adalet arzumuz o kapıya çıkıyor. "Proleter rapçi" demek olmaz gibi, çünkü emekçi değilim. Taş taşımışlığım yoktur hayatımda. Ama devrimci rapçi daha iyi olur. Devrimci. O daha çok hoşuma gider.

- 19 Mart sürecinde (Ekrem İmamoğlu ve arkadaşlarının gözaltı-tutuklanma süreci) sen ve birçok rapçi sokaklardaydınız. Nasıl etkileri oldu, değerlendirebilir misin?

Hem olumlu etki etti hem olumsuz etki etti.

- Olumlu anlamda nasıl etki etti?

Bizi besledi. Yani bize anlatacak şeyler kaldı. Yaptığımız işi yapmaya devam etmek için bir motivasyon, bir direniş alanı yaratmak gibi ama tabii olumsuz olarak çok etkiledi. Umudumu kaybedemem. Umudumu kaybedersem zaten hiçbir şeyi başaramam. O yüzden daha iyiye de gitse, daha kötüye de, biz bir yerde durup bir şeyler anlatmaya çalışacağız.

Aslında bu direnişi başlatan çocuklar, gençler. Bizleri dinleyerek yetişmiş çocuklar. Onlarla biz iyi anlaştık. Başkaldırı hissiyatı karşılıklı oldu. O yüzden de biz yerimizi aldık. En azından onlara moral olsun diye. Yoksa ben oraya gitsem de olur, gitmesem de olur. Ama benim orada olmam o çocuklara moral oldu. Ben de zaten o yüzden gittim. Yani birkaç kişi beni görür de "a bak bu da gelmiş" der diye.

- Dönüşler nasıl oldu?

Güzel oldu. Yüzlerce şarkımın pankartı vardı. Yüzlerce. Artık kitap yapsam her sayfası benim bir sözümden bir pankart çıkacak.

- Açık ve net soru: Ne olacak bu Türk rapinin hali?

Vallahi kestiremiyorum. Ben kendime bakıyorum abi. Kimseye bakmıyorum artık. Bıraktım. Yani o rap'in savunucusu modundan sıkıldım biraz. Ne halleri varsa görsünler. Ben olduğum sürece zaten Türkçe rap de iyi bir rap hep olacak. Kendileri düşünsün. Öyle olmuş böyle olmuş, rap bozulmuş. Olacağı varsa oluyor, engelleyemem. Doğru bir yerde duracaksın. Seni görüp örnek alacaklar. Ne kadar anlatırsan anlat sen yaptığınla örnek olursun. Biz de doğrusunu yapmaya çalışıyoruz.

LİVANELİ İLE RAP

- Bir proje ile Zülfü Livaneli ile aynı sahneyi paylaştın. Onun eserlerine hem onun sözleriyle hem de kendi sözlerinle eşlik etmek nasıl bir duyguydu?

İnanılmaz bir duyguydu. İlk teklif geldiği andan itibaren havalara uçtum ve çok kafa yordum. Çok da kafa yormama da gerek kalmadı çünkü zaten her şarkımda Livaneli'nin bir şarkısına atıf var. Sahnede şöyle bir şey yaşandı: Livaneli bana dönerek rap söyledi. Sahnede birlikte rapçilere özgü el hareketimizi yaptı. Çok onore etti. Çok mutluyum.

- Yeni bir albüm, belki ep, belki tekli… Bir çalışma olacak mı?

Enstrümantal albüm çıkartacağım. Kendi yaptığım beatleri toplayacağım. Bir ay içinde çıkar. Ve ilk enstrümantal albüm olacak. Çok sevilen şarkılarımın beatleri olacak. Farazi'den ilham aldım bu albüm için.