Zeynep Oral olmak!

Eski Milliyet’in köşe taşı isimlerinden olan Zeynep Oral, sayısız röportaj, haber, köşe yazısı ile birlikte onlarca kitaba imza atmış, Babıali efsanesi bir gazeteci yazar olarak biliniyor. Bunların yanında pek çok sivil toplum kuruluşunun da kurucusu ve yöneticisidir. Başta Tiyatro Eleştirmenleri Birliği olmak üzere kurucu ve yöneticilik yaptığı, Nâzım Hikmet Kültür Sanat Vakfı Türkiye – Yunanistan Dostluk Derneği, Kadın Adayları Destekleme Derneği (KADER), Anadolu Kültür Derneği, Kadın Barış Girişimi gibi kuruluşlardaki görevlerinin yanı sıra PEN Türkiye Başkanı’dır Zeynep Oral.

∗∗∗

Otuz yıl “Eski” Milliyet’te çalışıp Sanat Dergisi’ni yöneten Zeynep Oral gazetesinden “kovulduktan” sonra İlhan Selçuk’un davetiyle girdiği Cumhuriyet gazetesinde yirmi üç yıldır yazıyor.

Bunların hepsi okurlarınca yakından biliniyor. Onun bilinmeyen yanlarınıysa TİVİBU’nun belgesel kanalı Habitat TV’de ekranlara gelecek “Bir Babıali Zirvesi Zeynep Oral” belgeselini izleyenler öğrenecekler.

Beyoğlu’ndaki İBB Metrohan’da 17 Haziran 2025 Salı akşamı yapılan ilk gösterimine gazeteciler, sanatçılar, sanatseverler, Zeynep’in okurları ve Habitat TV’nin konukları katıldılar.

Habitat TV’nin Genel Yayın Yönetmeni olan Murat Toy’un yönetiminde çekilen belgeselin hazırlayan-sunan ismi yazar Merve Küçüksarp, kamera önünde Zeynep Oral’ın hayatına ilişkin soruları sıralarken dersine de iyi çalıştığını gösteriyordu. Zaten filmin sonunda Zeynep, “Bu dünya tatlısı kızın sorularıyla röportaj uzadıkça uzadı” diyerek onu takdir ediyordu. Belgeselin kurgu yönetmeni Münevver Anaman bir yıla yakın süre bu proje üzerinde çalışmıştı. Görüntü yönetmeni Oğuz Özdemir, ardında yüzlerce belgesel çekimi olan çok ödüllü bir usta idi. Habitat TV’nin köklü kadrosu içinde yer alan Yıldız Köse yapım sorumlusu olarak bütün çekimlerin lojistik hazırlıklarını eksiksiz tamamlamıştı.

∗∗∗

Belgeseli izleyenler ikiye ayrılıyorlardı. Zeynep’in çok yakın arkadaşları ve dostları 52 dakikalık filmi “çok kısa” buluyorlardı. Sadece okuru olanlar ise “Zeynep Oral’a bir kez daha hayran olduk” diyorlardı.

Tiyatro ve sinema oyuncusu Meral Çetinkaya “Bu belgesel Zeynep’i özellikleriyle, çok güzel anlatıyor” diye özetliyor ilk gösterimi…

Kendisi de uluslararası ödüllü bir belgeselci olan Nurdan Arca film için “Sahici samimi buldum. Zeynep dışında ek konuşmacı olmaması yerinde bir tercih. Kamera çok iyi açılar yakalamış. Kurgusunu da beğendim” diyordu.

Yazgülü Aldoğan Sorbonne’da doktora yapmış Türkiye’nin ilk kadın gazetecisidir. Aynı zamanda Zeynep Oral’ın yakın arkadaşıdır. Onun hakkında hazırlanmış belgeseli değerlendirirken “İnsan yaşamının nasıl iyilik ve güzellik için kullanılabileceğini görmüş olduk. Başta Merve Küçüksarp olmak üzere Habitat TV ekibini kutluyorum” diyordu.

Sayısız büyük sanat organizasyonu düzenlemiş olan Özden Petek ise görüşlerini şöyle ifade ediyordu:

“Bana kısa geldi. Belki de Zeynep’i yakından tanıdığım için böyle olabilir. Acaba iki bölüm mü olsaydı? Ama hiç tanımayanlar için harika bir belgesel!”

Yazar Aydan Ay ise duygu çıtası yüksek bir çalışma olduğuna vurgu yaparken “Filmde hem kahkaha attım hem de gözlerim doldu. Büyük başarılarla dolu bir gazetecilik yolu onun ki… Hem Zeynep Oral’ı hem çekim ekibini kutluyorum” diyerek özetliyordu izlenimini…

Nâzım Hikmet Vakfı kurucusu ve genel sekreteri Kıymet Coşkun, “bazılarını birlikte yaşadığımız bildiğim şeylerdi” dedikten sonra devam ediyordu:

“Çok sıcak, samimi ve kısaydı. Sorular isabetliydi. Bazı şeyleri de yeni öğrendik. Çok güzel özetlenmiş diyebilirim.”

Biri kıdemli diğeri genç kuşaktan olan iki sinemacıdan büyük olanı Özcan Arca “Hangi belgeseli çekerseniz çekin mutlaka bir yanı eksik kalır. Kurgu masasında yapılan bir seçimdir. Cumhuriyet gazetesi eklenebilirse iyi olur” derken, senarist ve yönetmen Berkay Akbudak “Çok iyi bir biyografik belgesel” olduğunu söylüyordu.

Okurları da vardı ilk gösterimde. Ayşegül Doğan “Çocukluğumdan beri hayranı olduğum Zeynep Oral’ın hakkında bilmediğim o kadar çok öğrendim ki” diyordu.

Adnan Zibel ise Zeynep’in sadık bir okuru olarak yazılarından, kitaplarından tanıdığını belirterek hayatıyla ilgili hiçbir şey bilmediğini itiraf ediyordu:

“Ne kadar nitelikli bir eğitim öğretim hayatı olmuş. Sadece okul bitirmekle de olmuyor. Mesleğinin her aşaması emek dolu. Tırnaklarıyla kazıyarak çıkmış bulunduğu zirveye!”

Bu son görüş ile belgesel gecesi izlenimlerini noktalayalım. Geçtiği yollara, yaptığı haberlere, röportajlara, yazdığı kitaplara, kazandığı ödüllere, tanıdığı kişilere, yanındaki dostlarına bakarak onun hayatına ancak şöyle başlık atabiliriz:

“Zeynep Oral olmak!”