Sinfonia Varsovia zyska salę koncertową na miarę Wiednia i Berlina. Rozmawiamy z twórcami projektu z Atelier Thomas Pucher

Nowa siedziba Sinfonii Varsovii, jednej z najważniejszych orkiestr symfonicznych w Polsce, zaprojektowana przez Atelier Thomas Pucher z Grazu – zwycięzców międzynarodowego konkursu z 2010 roku – stopniowo nabiera realnych kształtów.

Kompleks muzyczno-rekreacyjny przy ul. Grochowskiej 272 w Warszawie powstaje na terenie dawnego Instytutu Weterynaryjnego, w otoczeniu zabytkowych budynków i zieleni.

To pierwsze tak duże przedsięwzięcie kulturalne na warszawskiej Pradze – oczekiwane nie tylko przez środowisko muzyczne, ale i przez mieszkańców dzielnicy.

W 2023 roku rozpoczęto realizację pierwszego etapu inwestycji, który zakłada adaptację i renowację trzech frontowych budynków od strony ul. Grochowskiej.

13 maja 2025 roku ruszyła kolejna faza realizacji – Sinfonia Varsovia ogłosiła przetarg na wybór generalnego wykonawcy nowej sali koncertowej, która pomieści aż 1877 osób i zapewni warunki akustyczne na światowym poziomie, opracowane we współpracy z ekspertami z Berlina i Brukseli.

W kompleksie znajdą się także przestrzenie edukacyjne, miejsca na próby, ogród oraz kawiarnia z księgarnią muzyczną. Sala ma zostać oddana do użytku końcem 2029 roku.

O procesie twórczym, wyzwaniach i idei „miasta muzyki” w rozmowie z Karoliną Magierą-Wróbel opowiadają autorzy projektu, Thomas Pucher i Crystal O’Brien-Kupfner z Atelier Thomas Pucher.

Nowa siedziba Sinfonia Varsovia na warszawskiej Pradze / materiały Atelier Thomas Pucher

Nowa sala koncertowa Sinfonia Varsovia - nowoczesna architektura i akustyka na światowym poziomie

Karoliną Magierą-Wróbel: Co było dla Was inspiracją przy projektowaniu nowej siedziby Sinfonii Varsovii?

Thomas Pucher i Crystal O’Brien-Kupfner z Atelier Thomas Pucher: Chcieliśmy stworzyć miejsce, które jednocześnie będzie wysokiej klasy obiektem o architekturze wyróżniającej się na międzynarodowym tle, jak i prostą, przyjazną przestrzenią – miejskim sercem dla mieszkańców dzielnicy.

Co było największym wyzwaniem – zarówno pod względem funkcji budynku, jak i jego formy?Jednym z najbardziej złożonych wyzwań było osiągnięcie akustycznej perfekcji w sali koncertowej na ponad 1800 miejsc, która wydaje się unosić w ciemnej przestrzeni, zupełnie pozbawiona grawitacji. Sale koncertowe wymagają milimetrowej precyzji – zarówno w kształcie, jak i w doborze materiałów. Połączenie akustyki, estetyki i tysięcy aspektów technicznych to jedna z największych trudności, jakie można napotkać w architekturze. Było to dla nas duże wyzwanie, ale też niezwykle satysfakcjonujące.

Projekt łączy w sobie cechy klasycznej prostokątnej sali typu „shoebox” z układem amfiteatralnym „vineyard”. Co zadecydowało o takim rozwiązaniu i jak wpływa ono na doświadczenie odbiorcy?Nasze hybrydowe podejście łączy akustyczne zalety „shoeboxa” – ciepło i klarowność, niezbędne dla muzyki orkiestrowej – z przestrzenną dynamiką i społeczną bliskością układu „vineyard”. Ten drugi przybliża publiczność do wykonawców, wzmacniając poczucie intymności i zaangażowania. Połączenie obu koncepcji pozwala na immersyjne, dostępne dla każdego doświadczenie koncertowe, w którym wszystkie miejsca są usytuowane blisko muzyki.

Architektura w służbie wspólnoty

Jak podeszliście do integracji nowej sali koncertowej z zabytkowymi budynkami dawnego Instytutu Weterynaryjnego?Z wielkim szacunkiem. Zabytkowe pawilony Instytutu nie są dla nas jedynie reliktami – niosą za sobą pamięć i specyficzną atmosferę. Nowy budynek nie wchłania ich nieśmiało – przeciwnie, całkowicie przekształca ich kontekst urbanistyczny, dając im nowe życie.

W jaki sposób obiekt wpisuje się w charakter Grochowa?Grochów ma silną tożsamość i pewien surowy urok. Nie chcieliśmy narzucać monumentalnej formy, lecz stworzyć kulturalny organizm, który jest otwarty i przyjazny. Nowa sala została zaprojektowana z poszanowaniem ludzkich proporcji – z cofnięciami bryły, zielonymi obrzeżami i starannie ukształtowanymi formami. Naszym celem było tchnąć energię w miejsce, nie przytłaczając go – stworzyć cel podróży, który jednocześnie staje się punktem odniesienia dla okolicy.

W jaki sposób projekt Sinfonii Varsovii rozwija ideę „miasta muzyki”? Czy może realnie kształtować tożsamość kulturalną dzielnicy?Zdecydowanie tak. Architektura tworzy scenę dla życia kulturalnego. Projektując przestrzeń, w której edukacja muzyczna, występy i wspólnota funkcjonują obok siebie, wzmacniamy tożsamość Warszawy jako miasta muzyki. Mamy nadzieję, że sala na Grochowie stanie się nie tylko miejscem koncertów, ale i swego rodzaju latarnią – miejscem odkrywania muzyki przez młodych ludzi, przestrzenią bliską mieszkańcom, dzięki której kultura staje się częścią miejskiej tkanki.

Jak oceniacie współpracę z polskimi partnerami – Grupą 5 Architekci i Sinfonią Varsovią?To współpraca wartościowa i niezbędna. Grupa 5 wnosi bezcenną wiedzę o lokalnych przepisach, materiałach i kontekście kulturowym. Z zespołem Sinfonii Varsovii prowadzimy ciągły dialog – nie są jedynie klientami, lecz współtwórcami. Ich dążenie do doskonałości i otwartość na architektoniczne myślenie pozwoliły nam wznieść projekt na wyższy poziom.

Nowa siedziba Sinfonia Varsovia - miejsce tętniące życiem o każdej porze

Jak mają działać przestrzenie dla młodych artystów i edukacji muzycznej? Czy już na etapie projektowania dostrzeżono ich społeczny i eksperymentalny potencjał?Zdecydowanie tak. Chcieliśmy stworzyć wielopłaszczyznową przestrzeń – wspierającą zarówno mistrzostwo, jak i poszukiwanie. Pomieszczenia edukacyjne są elastyczne, nieformalne i akustycznie przystosowane do różnych form pracy – od prób solowych po pracę zespołów kameralnych. Bliskość tych przestrzeni względem profesjonalnych części sprzyja przenikaniu się światów i daje młodym artystom poczucie przynależności do większej całości.

W projekcie uwzględniono też strefy rekreacyjne – kawiarnię, pasaż, ogród. Jaką mają pełnić funkcję w codziennym życiu kompleksu?Uważamy je za absolutnie kluczowe. Sala koncertowa nie powinna tętnić życiem wyłącznie wieczorami. Te przestrzenie aktywizują miejsce przez cały dzień i o każdej porze roku. Ogród daje chwilę wytchnienia, pasaż zaprasza do kontemplacji, a kawiarnia sprzyja spontanicznym spotkaniom. Wspólnie tworzą przestrzeń obywatelską, w której muzyka przenika się z codziennością.

Czy są jakieś rozwiązania lub detale, z których jesteście szczególnie dumni – nawet jeśli nie są od razu widoczne dla odwiedzających?Tak, wiele. Jednym z nich jest sposób, w jaki sala koncertowa „unosi się” akustycznie wewnątrz swojej konstrukcyjnej skorupy – całkowicie odizolowana, by nie docierały do niej nawet najdrobniejsze wibracje. Innym – subtelne modelowanie światła dziennego w całym kompleksie, również tam, gdzie nie było to wymagane, aby stworzyć swoisty rytm światłocienia. Ale chyba najbardziej dumni jesteśmy z atmosfery – poczucia cichej godności, które rodzi się tam, gdzie historia, muzyka i architektura znajdują równowagę.