Wat is er nodig om meer gehandicapte personages en acteurs op het grote scherm te krijgen?

Volgens een nieuw rapport waren er in 2024 iets meer filmkarakters met een beperking in beeld, maar deskundigen en voorstanders zeggen dat dit aantal – en de kwaliteit van de representatie – nog steeds ernstig te wensen overlaat.

Volgens het Annenberg Inclusion Initiative, een denktank uit Californië die onderzoek doet naar diversiteit en inclusie in de entertainmentindustrie, hadden vorig jaar 20 van de 100 meest succesvolle films een hoofd- of bijrolspeler met een beperking.

Dat is een grote sprong ten opzichte van 2023, toen er acht van dergelijke films waren, en ten opzichte van 2015, toen er tien films waren waarin personages opvallende fysieke, cognitieve of communicatieve beperkingen hadden.

Maar als geheel waren de gegevens uit 2024 veel grimmiger: slechts 2,4 procent van de sprekende of bij naam genoemde personages in de 100 populairste films had een beperking, hetzelfde percentage als in 2015, zo bleek uit het rapport.

Volgens Stacy Smith, auteur van het rapport, zou dat kunnen betekenen dat de verbetering bij hoofd- en co-hoofdpersonages een anomalie is die niet doorzet tot 2025.

"Dit suggereert dat de verandering niet voortkomt uit een oprechte wens voor inclusie en niet gepaard gaat met strategieën gebaseerd op expertise. In plaats daarvan is ad-hocbesluitvorming de reden voor deze toenames", aldus Smith in een verklaring .

Sean Towgood, een Canadese schrijver en acteur ( You're My Hero ) met cerebrale parese, noemt de bevindingen "ontmoedigend", maar niet geheel verrassend. Hij zegt dat er in de film- en tv-industrie een gevoel heerst dat producenten of leidinggevenden ervoor kiezen om af en toe verhalen over een handicap te vertellen, maar daarna op hun lauweren rusten.

"Ze vinken gewoon een vakje aan en zeggen: 'Nou, dat hebben we gedaan. Daar hoeven we de komende tien jaar toch niet meer over na te denken?'", aldus Towgood.

Hij zegt dat hij denkt dat sommige producenten gaan ervan uit dat het duurder en logistiek lastiger is om acteurs in te huren die voorzieningen nodig hebben, zoals toegankelijke sets.

Jim LeBrecht, co-regisseur van het Oscar-genomineerde Crip Camp uit 2020, zegt dat toegankelijkheid – net als elk onderdeel van de opnames – een prijskaartje heeft. Maar hij zegt dat die prijs het waard is, vooral omdat toegankelijke sets het leven voor iedereen makkelijker maken; een rolstoelhelling zou bijvoorbeeld ook de tijd kunnen verkorten die nodig is om apparatuur op de set te verplaatsen.

Daarnaast zegt LeBrecht dat er in de sector nog steeds de indruk bestaat dat er geen publiek is voor verhalen over beperkingen. Hierdoor is het aantal van dergelijke projecten dat op het scherm verschijnt, beperkt.

"Het is niet omdat we incompetent zijn. Het is niet omdat we geen goede acteurs hebben. Het is omdat de weg om mensen te vinden die de bioscoopkassa's aantrekken... heel, heel beperkt is," zei hij.

Volgens LeBrecht zijn de mensen achter de camera vaak bang om projecten aan te nemen die "te veel buiten de norm vallen", zelfs als het om goede verhalen gaat. Ze zijn bang om geld of hun baan te verliezen als het project niet slaagt.

De films die in het rapport worden genoemd, zijn onder meer Madame Web , over het Marvel Comics-personage dat tijdens een deel van de verfilming blind is; Furiosa: A Mad Max Saga, waarin het titelpersonage een prothetische arm heeft; en The Brutalist , waarin de vrouw van het hoofdpersonage een rolstoel gebruikt.

Maar het rapport legt de nadruk op personages, niet op acteurs. En als slechts een handvol acteurs die personages met een beperking spelen, zelf ook een beperking hebben, is dat geen goede representatie, aldus Beth Haller, co-directeur van de Global Alliance for Disability in Media and Entertainment.

"Er was misschien wel een blinde persoon die als adviseur optrad, maar... als ze geen blinde acteur of actrice gaan inhuren, hoe kan een blinde acteur of actrice dan ooit de credits en de ervaring krijgen?" zei ze.

Madame Web- ster Dakota Johnson is bijvoorbeeld niet blind en Anya-Taylor Joy (Furiosa ) mist ook geen ledemaat.

Te vaak worden valide acteurs in films en tv-series gecast voor dergelijke rollen, zegt Ariel Simms, president en CEO van Disability Belongs, een non-profitorganisatie die zich inzet voor een betere representatie van mensen met een beperking in de entertainmentindustrie. Uit een analyse bleek dat meer dan 95 procent van de personages met een beperking werd gespeeld door een valide acteur.

En als valide acteurs gehandicapte personages spelen, kan dat leiden tot onechte of clichématige vertolkingen, zegt Simms – zoals een personage met autisme dat wordt neergezet als een sociaal onhandige savant.

Volgens Simms is het beste wat producties kunnen doen, mensen met een beperking inhuren – zowel op het scherm als daarbuiten, en op elk niveau.

"Dat kan een enorm verschil maken", zei Simms. "Uiteindelijk leidt dat tot een authentiekere representatie op het scherm, of het verhaal nu over de handicap gaat of niet."

Hun organisatie heeft samengewerkt met producties, zoals Marvels recente film Eternals en de NBC-serie New Amsterdam , om handicaps authentiek in beeld te brengen. Voor Eternals werkte de organisatie bijvoorbeeld samen met leidinggevenden om vragen te beantwoorden over het vertellen van dergelijke verhalen. Dit kan helpen voorkomen dat er per ongeluk verouderde en schadelijke stereotypen in stand worden gehouden, aldus Simms.

Volgens Towgood ligt een ander deel van de oplossing in de bereidheid van de mensen in de sector om "een risico te nemen" met verhalen die gaan over handicaps.

Films zoals Coda zijn goede voorbeelden van wat er gebeurt als je kwaliteitsverhalen over handicaps vertelt, zegt Towgood – ze winnen Oscars. De film – over een tiener die als enige in haar gezin van vier kan horen – won de Oscars voor beste film en beste bewerkte scenario bij de Oscars van 2022, en Troy Kotsur won de prijs voor beste mannelijke bijrol voor zijn rol.

"Mensen zijn geïnteresseerd in verhalen over mensen met een beperking. Ik denk dat er gewoon meer ruimte voor moet zijn", aldus Towgood.