Toen er in de DDR nog iets te vertellen viel: “Puin” in het Ballhaus Ost

Pier Paolo had een nare droom: hij zat in een concertzaal, of midden in een opname, hij weet het niet meer precies. Er speelde muziek, maar alles rammelde vreselijk. Er klonk een ratelend geluid tussen de noten, tussen de woorden en tussen de mensen. Niets gebeurde zonder dit waanzinnige geratel. Pier Paolo werd wanhopig wakker en riep meteen zijn muze Maria te hulp. Nu staan ​​ze samen, overenthousiast, in het kleine Ballhaus Ost, voor een futuristisch ogende arbeiderslaan van het socialistisch realisme, te overleggen wat ze moeten doen.

Niet echt een vraag voor Pier Paolo, met wie we natuurlijk niemand minder bedoelen dan de sociaalrevolutionaire filmmaker Pier Paolo Pasolini. En al helemaal niet voor Maria, die zijn artistieke vertrouweling en operadiva Maria Callas speelt. Tenminste niet in deze politiek explosieve tijden, waarin extreemrechts of extreemlinks aan de macht zou kunnen komen, aldus Pier Paolo. Hij móét gewoon films blijven maken die de rauwe realiteit van de kansarmen in beeld brengen, koste wat kost. En dan het liefst niet in Rome, maar in de betere wereld: de DDR!

Clapper-concept van poëtisch realisme

Pier Paolo wil nu een documentaire maken over Martha, Berlijns laatste "puinvrouw". Deze film werd in feite in 1978 gemaakt, gefilmd door Jürgen Böttcher op de puinstortplaats van Rummelsburg voor DEFA (gratis online toegankelijk), drie jaar na Pasolini's dood. Maar dat deert Pier Paolo en de maker ervan, Jan Koslowski, niet. Hun meertalige klucht "Rubble", die door alle genres, realiteiten en tijdperken reist, vierde dit weekend zijn zomerpremière in Ballhaus Ost.

Pier Paolo en Maria willen het hebben over de waarde van het werk, de materialen en de mensen erachter, en ze overdrijven het. De snobistische, goed op elkaar ingespeelde Pier Paolo wil niets liever dan de rauwe realiteit in zijn schilderijen lokken, terwijl de preutse Maria alleen in metaforen denkt, waardoor de wankele term 'poëtisch realisme' al snel door hun oververhitte toespraken spookt. Ware het niet voor dat vreselijke geratel dat met elke zin alleen maar luider wordt.

En zo gaat het geklets en gebabbel vrolijk verder in deze hedendaagse parodie op geschiedenis en verhalen, die altijd balanceert op de grens tussen vrolijkheid en onzin. Koslowski en zijn co-scenarist Marlene Kolatschny spaarden geen moeite en brachten een enorm ensemble van dertien acteurs en muzikanten bijeen. Omdat nooit duidelijk is waar de hele chaos van de live-film-op-het-podium zich daadwerkelijk afspeelt – of het nu een uitgebreide nachtmerrie in Pasolini's hoofd is of op een echte filmset, genesteld tussen andere sets van "puinfilms" uit de geschiedenis van DEFA – speelt de draaiende toneeltent, die tegelijkertijd dienstdoet als planningscentrum, slaapkamer en keuken, slechts een provisorische rol.

Er wordt veel geslapen en gerookt, maar de spaarzaamheid van de onderliggende sloopdocumentaires (naast "Martha" verdient ook de film "Memory of a Landscape" zijn verdiende loon) maakt hier plaats voor uitgesproken overdreven, meta-esthetische betweters. De film had de oogverblindende kracht van het gebroken moeten vertellen, maar blijft steken in een klaagzang over het vermeende onvermogen om het verhaal te vertellen. Het is in ieder geval leuk.

Puin. Tot 11 juli, 20.00 uur, in Ballhaus Ost. Tickets verkrijgbaar via de ticketshop van de Berliner Zeitung.